Truyền thông Arab dẫn nguồn tin thân cận ở Ankara nói Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã nhận được cảnh báo từ phía Nga chỉ vài giờ trước khi đảo chính diễn ra hôm 15/7.

Theo trang mạng Far News của Iran, tình báo Nga đã ghi lại được nội dung một cuộc gọi trong nội bộ quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, đề cập đến kế hoạch đảo chính ở Ankara và Istanbul nhằm lật đổ Tổng thống Erdogan.

Một trong những nội dung cuộc gọi bị rò rỉ là phe đảo chính lệnh cho các binh sĩ bắt giữ hoặc ám sát Tổng thống Erdogan ở khu nghỉ dưỡng Marmaris.

Tổng thống Nga Vlasimir Putin (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.

Thông tin này được phía Nga thông báo cho Cơ quan tình báo quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ (MIT). Nguồn tin ngoại giao không nắm chắc đơn vị nào của Nga đã chặn được tín hiệu liên lạc về âm mưu đảo chính. Nhưng lực lượng tình báo thuộc quân đội Nga triển khai ở căn cứ Hmeymim, phía bắc Syria có hệ thống điện tử và nghe lén để thu thập những thông tin nhạy cảm, phục vụ cho hoạt động chống khủng bố.

Nguồn tin ngoại giao nói thêm, việc chính quyền Erdogan điều chỉnh chính sách ngoại giao khoảng 1 tuần trước đó là nguyên nhân khiến “một số thế lực bên ngoài phẫn nộ và hứa sẵn sàng hỗ trợ quân đội Thổ Nhĩ Kỳ tiến hành đảo chính”.

Theo giới phân tích, việc ông Erdogan quyết định lên tiếng xin lỗi Nga vụ bắn rơi Su-24 để nối lại quan hệ hai nước có thể là nguyên nhân dẫn đến đảo chính. Nếu nói rằng, sự thay đổi đối sách này khiến ông Erdogan suýt mất mạng vì đảo chính, thì nó cũng cứu mạng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ khi tình báo Nga chủ động cung cấp thông tin cách đó vài giờ.

Tuyên bố từ quân đội Thổ Nhĩ Kỳ hôm 19/7 xác nhận, đa số lực lượng quân đội đã kịp thời ngăn chặn cuộc đảo chính nhờ thông tin từ MIT cung cấp trước khi vụ việc diễn ra khoảng 5 giờ, báo Thổ Nhĩ Kỳ Hurriyet đưa tin.

“Thông tin do MIT cung cấp vào khoảng 4 giờ chiều ngày 15/7 (giờ địa phương) và được chuyển đến bộ tổng tham mưu, khi đó có Tổng Tham mưu trưởng Hulusi Akar, Phó Tham mưu trưởng Yasar Guler và chỉ người đứng đầu lực lượng quân đội, Tướng Salih Zeki Colak”.

Nhằm ngăn chặn đảo chính, các sĩ quan cấp cao trong quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đã ra lệnh ngừng mọi hoạt động của không quân và bộ binh, bao gồm cả các phương tiện quân sự như xe tăng, máy bay chiến đấu và trực thăng.

Điều này cũng trùng hợp với thông tin do các binh sĩ đảo chính thừa nhận trước đó, rằng các đơn vị quân đội ở gần khu vực ông Erdogan đến nghỉ dưỡng, được lệnh không hỗ trợ đảo chính.

Dường như biết được âm mưu đảo chính đã bị bại lộ, phe đảo chính quyết định triển khai kế hoạch sớm hơn 6 giờ, tức là vào khoảng 21h30 cùng ngày. Tuy nhiên họ đã thất bại trong việc bắt giữ hoặc sát hại ông Erdogan tại khách sạn ở Marmaris, bởi Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã rời đi khoảng 44 phút trước khi các binh sĩ đảo chính tấn công khách sạn, theo Al Jazeera.

Bên cạnh đó, Iran cũng xác nhận thông tin nước này đã phối hợp chặt chẽ với Thổ Nhĩ Kỳ ngay sau khi đảo chính diễn ra. Iran đã lên án đảo chính chỉ 2 giờ sau đó. Ngay trong ngày 15/7, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif có cuộc điện đàm với người đồng cấp Mevlut Cavusoglu. Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao Iran Ali Shamkhani cũng liên lạc với giới chức an ninh Thổ Nhĩ Kỳ.

“Đó không còn là bí mật nữa”, quan chức Iran đề nghị giấu tên, nói trên tờ Al-Monitor. Đảo chính ở Thổ Nhĩ Kỳ là vấn đề hết sức lo ngại. Thổ Nhĩ Kỳ là quốc gia láng giềng, đối tác quan trọng đối với Iran. Hai bên duy trì mối quan hệ vững chắc và do đó, Iran muốn bày tỏ sự chia sẻ và ngỏ ý sẵn sàng giúp đỡ trong thời khắc khó khăn nhất.

Quan chức Iran cáo buộc phương Tây đứng sau âm mưu đảo chính này với lý do: “Ông Erdogan đang ngày càng thể hiện vai trò lớn hơn trong khu vực và họ muốn ông ấy bị lật đổ”.

Đăng Nguyễn