Ai cũng muốn được cao quý trong đời, được nể trọng. Nhưng ít người biết rằng tiền bạc không làm nên người cao quý, danh vọng không làm nên người đáng trọng. Rốt cuộc thì người cao quý, họ là ai?

Người xưa phân biệt “phú” và “quý” rất rõ ràng. Nhà giàu trong vùng, quá khứ gọi là “thổ hào”, của cải đầy kho, người hầu cả trăm. Nhưng có nhiều “thổ hào” mãi chỉ là kẻ trọc phú, giàu mà không sang, không quý. Nhiều người giàu cố gắng học lấy vẻ cao sang, quý phái nhưng cũng chỉ có thể là “giả quý” (cao quý giả tạo). Họ chính là “trưởng giả học làm sang” mà học mãi chẳng thành.

“Phú” là tính bằng con số, hiện vật, bạc tiền nhưng “quý” thì lại liên quan đến sự tôn nghiêm trong cảnh giới tinh thần của người ta. Khí chất cao quý ngấm sâu vào hồn cốt của người ta dù có tiền bạc trăm vạn lượng cũng không sao mua được. Bởi nó liên quan chặt chẽ với sự giáo dục, hun đúc truyền thống của gia tộc và sự tu dưỡng của cá nhân.

Người có khí chất cao quý, có phúc khí đều có 6 đặc trưng lớn dưới đây. 

1. Đức dày

Người xưa nói: “Hậu đức tải vật” (đức dày chở muôn vật), ý là người ta chỉ cần có đức hạnh tốt thì làm chuyện gì cũng thành.Trái lại, người không có đức lớn thì chẳng có cách nào thành công. Người xưa cũng khuyên răn chúng ta cần phải vui vẻ chịu thiệt, nghĩ cho người khác mới có thể làm nên việc lớn.

Đồng thời, đức dày chính là phúc. Làm người mà có đức dày thì được mọi người tôn trọng. Người có đức dày luôn có thể lấy tấm lòng độ lượng mà bao dung người khác. Người muốn gây dựng sự nghiệp càng cần phải có phong thái khoáng đạt, bao dung hết thảy người trong thiên hạ. Khi ấy, họ mới mong được người thiên hạ bao dung và thu được nhân tâm.

Trong “Đạo Đức Kinh” có câu: “Đại trượng phu xử kỳ hậu, bất cư kỳ bạc; xử kỳ thực, bất cư kỳ hoa” (Tạm hiểu: bậc đại trượng phu ở chỗ dày dặn mà tránh chỗ mỏng mảnh, ở chỗ thực mà tránh chỗ hào nhoáng).

Vậy cũng nói, người có đức dày chính là “ở chỗ thực mà tránh chỗ hào nhoáng” vậy. Lão Tử đã nhìn ra rằng những thứ hoa lệ, phồn hoa, danh lợi mà chúng ta vẫn nói đến ngày nay, trên bản chất là nông cạn, ngu muội, không thực tại, càng không phải là vĩnh hằng. Vậy điều gì mới mang giá trị vĩnh cửu đây? Đáp án mà Lão Tử đưa ra chính là “dày”, chính là đức dày.

Người có khí chất cao quý thật sự không theo đuổi phồn hoa, hư danh quá mức. Họ thường giữ vẹn tinh anh, chất phác, trở về với chân ngã của mình. Càng là người có học thức, tu dưỡng cao thì càng hòa ái, phúc đức. Họ xem nhẹ hết thảy quyền lực, tiền tài. Khi đối diện với những mảnh đời bất hạnh, họ nổi lòng thương xót, dấy khởi tâm từ bi, không còn coi “đẳng cấp” xã hội là điều quan trọng nữa. Đây chính là một loại khí chất cao quý nhất. 

Nếu như không có đức dày do tự mình tích lũy mà chỉ nhờ vào phúc của công danh, lợi lộc có được từ thủ đoạn phi pháp thì cũng giống như bông hoa cắm trong bình. Thiếu đất đai sinh trưởng, chẳng mấy chốc chúng sẽ tự khô héo lụi tàn mà thôi.

2. Thiện lương

Dẫu có ở trong gian nhà sang trọng đến đâu, lái chiếc xe đắt tiền đến mấy, thật ra người ta cũng chẳng có gì xuất sắc cả. Lương thiện mới là cái gốc làm người. Với một kẻ xa lạ, có thể biểu lộ ra thiện ý to lớn bao nhiêu, đó mới là thước đo thật sự đánh giá sự cao quý của một người. Điều đáng tiếc là rất nhiều người không hề để tâm đến điều này.

Có những trọc phú mới nổi đến nhà hàng dùng cơm, hơi chút không vừa ý là liền lớn tiếng quát mắng người phục vụ. Cũng có những lãnh đạo suốt ngày chỉ chăm chăm tóm chặt một chút lỗi nhỏ của cấp dưới mà không chịu bỏ qua. Lại có những người miệng nói lời đạo lý mà trong lòng đầy ác tâm, giảng những câu thiện lương mà không ghê tay làm việc xấu. Sự tình như vậy trong cuộc sống ta vẫn luôn có thể dễ dàng bắt gặp. 

Để nhìn rõ bản chất một người, hãy nhìn cách anh ta đối xử với những người yếu thế hơn mình ra sao. Đây chính là lý do khiến nhiều kẻ giàu có, trên mình mặc toàn hàng hiệu nhưng lại không khiến người khác cảm thấy được một chút khí chất cao sang nào.

Chỉ có người luôn ôm giữ tâm thiện lương, đối đãi với người khác tốt lành dù trong bất kể hoàn cảnh nào mới xứng đáng được coi là người cao quý giữa những kẻ tầm thường. Phẩm chất ấy là thiên tính cũng là do sự tu dưỡng của cá nhân đó tạo thành. Người ta chỉ cần chân thành, trung thực, từ bi cũng có thể làm người khác cảm động rơi nước mắt. Người mà lòng ôm giữ thiện niệm, làm nhiều việc lành, há có thể không cao quý ư?

3. Giữ chữ tín

Người không giữ chữ tín thì không có chỗ đứng, quốc gia không giữ chữ tín thì không sao hùng mạnh được. Cổ nhân coi giữ chữ tín là một trong những phẩm hạnh quan trọng nhất để làm người. Tuân Tử nói: “Thành tín là điều mà người quân tử cần phải tuân giữ, cũng là nền tảng của việc nước nhà“. 

Nếu như không có thành tín, bất kể việc gì cũng không thể làm được tốt. Quan hệ qua lại giữa người với người, then chốt nhất là phải thành tín. Lời đã hứa thì nhất định phải làm, việc đã làm thì nhất định phải kiên quyết, dứt khoát. Thành tín thuộc về phạm trù đạo đức, không có trọng lượng, cũng không có giá cả nhưng có thể khiến một người hoặc được tôn kính, hoặc thân bại danh liệt.

Người không giữ lời hứa thì mọi lời nói, hành động của anh ta chẳng còn chút giá trị gì, thậm chí khiến người khác ghét bỏ. Còn người thành thực tuân giữ lời hứa, có tâm hồn cao quý, thật khiến người khác ngưỡng mộ. Bởi vì: “Xe không bánh thì không đi được, người không giữ chữ tín thì không có chỗ đứng“.

Trong “Úc Ly Tử” có ghi lại một câu chuyện về chữ tín rất hay. Chuyện kể