Những tù nhân tại nhà tù Quezon phải sống trong cảnh đông đúc gấp 10 lần so với quy định của Liên Hợp Quốc, còn ở nhà tù New Bilibid, phạm nhân phải tranh giành nước tắm.

Đối với Erwin Sesaelanee, một tù nhân tại nhà tù Quezon ở Manila (Philippines), trong vòng 16 năm qua, để tìm được một chỗ ngủ trong buồng giam là điều không tưởng.

Erwin Sesaelanee đã bị giam suốt 16 năm qua nhưng chưa được đưa ra xét xử. (Ảnh: Thomas Yau)

Khoảng 3.500 người tù đang bị giam giữ trong nhà tù này, dù sức chứa theo tiêu chuẩn Philippines chỉ là 800 phạm nhân, còn theo quy định của Liên Hợp Quốc là không quá 278 người.

“Tất cả các tù nhân đều nằm trên sàn la liệt như thế này. Chúng tôi không thể ngủ, thực sự rất khó nghĩ. Thậm chí, họ còn phải ngủ ở trên những bậc thang vì không còn chỗ nào để nằm”, Sesaelanee nói và chỉ vào những phạm nhân đang nằm sát rạt nhau như những con cá mòi.

Nhà tù Quezon là nơi giam giữ những người chưa bị kết tội như Sesaelanee. Sau nhiều năm dài, vụ án của Sesaelanee vẫn chưa được đưa ra xét xử.

Kể từ khi ông Rodrigo Duterte trở thành tổng thống Philippines vào ngày 30/6, chiến dịch truy quét tội phạm ma túy toàn diện của ông đã khiến hàng ngàn người thiệt mạng hoặc bị bỏ tù. Điều đó làm cho hệ thống tư pháp phải mất nhiều năm nữa để xử lý những trường hợp như của Sasaelanee.

Tù nhân nấu nướng, tắm giặt trong cùng không gian chật hẹp. (Ảnh: AFP)

Bên trong nhà tù, mùi hôi thối bốc lên nồng nặc cùng với thời tiết nóng nực ở Philippines khiến tình trạng càng thêm tồi tệ. Năm ngoái, có 285 trường hợp phạm nhân mắc bệnh lao tại nhà tù này.

Mỗi buồng giam tại nhà tù Quezon có trần cao khoảng 3m, bên trong là những chiếc giường tầng. Nhiều người phải cùng nhau chia sẻ những chiếc giường này, trong khi số khác phải ngủ trên sàn hoặc trên bàn. Người tù phải nằm sao cho tiết kiệm không gian nhất.

Tại Quezon, tù nhân thức dậy lúc 6 giờ sáng và chào cờ lúc 8 giờ, sau đó tập thể dục, hát, nhảy. Giám thị Rosielyn Carta cho biết, những điệu nhảy không chỉ giúp tù nhân khỏe mạnh mà còn có thể giúp họ ghi điểm, rút ngắn thời gian lĩnh án.

“Ở Philippines mùa này hay mưa, vì thế vào ban đêm, những người tù phải đợi tới khi hết mưa mới được ngủ. Họ thay phiên nhau ngủ”, giám thị nói.

Quyết định không nhận thêm tù nhân chỉ là phương án tạm thời, Carta nói. Bà cũng đang làm việc với Ủy ban Quốc tế Hội Chữ thập đỏ nhằm lên kế hoạch đề xuất xây dựng thêm một nhà tù mới ở thành phố Quezon. Bản đề xuất sẽ được trình lên chính phủ trong vài tháng tới.

Cảnh tượng đông đúc thường thấy trong các nhà tù Philippines. (Ảnh: AFP)

Trong khi đó, chỉ cách nhà tù Quezone hai giờ đi xe là nhà tù khét tiếng nhất Philippines, New Bilibid. Nơi đây giam giữ những phạm nhân đã bị kết án và từng dính líu vào một vụ bê bối hồi tháng 12/2014 khi cảnh sát phát hiện ra nhiều tù nhân sống trong những phòng giam sang trọng có cả nhà tắm hơi, quán bar và cả phòng thu âm.

“Với những trùm ma túy bị kết án, nếu họ có tiền, họ có thể mua không gian riêng trong tù. Họ được nằm trên những chiếc giường cỡ lớn, phòng tắm riêng, ti vi và những thiết bị mà những tù nhân bình thường không có”, Brenda Canapi, người đứng đầu bộ phận thanh tra tại Ủy ban Nhân quyền Philippines cho hay.

Tù nhân thiếu không gian ngủ trầm trọng. (Ảnh: AFP)

Một nguồn tin còn cho hay tệ nạn cờ bạc và ma túy vẫn xuất hiện tràn lan trong tù. “Sự khác biệt duy nhất giữa nhà tù và thế giới bên ngoài chính là bức tường chia cách hai bên”, nguồn tin nói.

Được biết, cảnh sát tại nhà tù đặc biệt không thân thiện với những tù nhân Trung Quốc, những người đóng vai trò chính trong các vụ buôn bán ma túy. Theo nguồn tin trên, một số tội phạm ma túy Trung Quốc đã bị giết trong tù trong những tháng vừa qua.

Tháng trước, một cuộc ẩu đả đã xảy ra ở khu vực chuyên giam giữ những tù nhân phạm trọng tội. Vụ việc khiến trùm ma túy Trung Quốc có tên là Tony Co đã bị đâm tới chết và 3 người khác bị thương.

Tuy nhiên, chính phủ Philippines sẽ phải nỗ lực hơn nữa trong việc kiềm chế sự ảnh hưởng của những tù nhân có thế mạnh về tài chính. “Sắp xếp lại trật tự trong nhà tù New Bilibid là điều không thể”, nguồn tin nói.

Đối với một tổng thống thường giải quyết vấn đề một cách khác biệt như ông Duterte, câu nói trên dường như là một thách thức lớn với ông. Hiện tại, ông vẫn đang tiếp tục hành động mạnh tay nhằm trấn áp toàn bộ tội phạm ma túy dù gặp phải sự phản đối của nhiều quốc gia khác, trong đó có Mỹ.

Danh Tuyên