(Chiến sự ở Syria) – Nga sắp xếp lại bàn cờ Trung Đông nhằm tiến tới thay thế thế tầm ảnh hưởng của Mỹ tại khu vực này.

Tổng thống Mỹ Obama và Tổng thống Nga Putin

Một vài biểu hiện cho thấy rằng Tổng thống Nga Putin đang muốn nắm giữ toàn bộ phạm vi của khu vực Trung Đông. Mặc dù điều này được cho là vượt quá khả năng của Nga, tuy nhiên, Putin nhận thức được cơ hội mà ông cho rằng ít nhất sẽ giúp Nga khôi phục vai trò ở Trung Đông đã mất từ năm 1970.

Phân vùng ở Syria

Hành động can thiệp của Nga sẽ quyết định diễn biến các cuộc xung đột Syria thông qua kế hoạch phân vùng tại nơi đây.

Hỏa lực của Nga nhằm mục đích đảm bảo một vùng rộng lớn phía tây còn sót lại của nhà nước Syria vẫn được kiểm soát bởi ông Assad – đặc biệt là vùng không phận và các căn cứ hải quân gần Latakia và Tartus.

Cuộc không kích gần đây vào các khu vực cốt yếu như Aleppo, Raqqa với việc giành lấy sự kiểm soát của khu vực đông dân nhất Syria đã nói lên những toan tính sắp tới của Putin

Với các lực lượng của Iran và Hezbollah sẽ chủ yếu tập trung vào nửa dưới của dải chạy từ biên giới Lebanon thông qua Qalamoun, lên đến Damascus, và từ đó đến các thành phố cảng và khu trung tâm ven biển phía tây Alawites, nơi có những người đạo hồi dòng Shiite trung thành với ông Assad.

Hành động trên cho thấy Nga và đồng minh đang nâng cao sự hiện hữu của mình vào sâu trong lãnh thổ Syria bằng việc chiếm đóng các khu vực phía tây và tiến tới mở rộng dần lên phía Bắc.

Cách định hình kiểu phân vùng Syria như vậy sẽ để lại các bộ phần của đất nước trong tay của quân nổi dậy chủ nghĩa dân tộc và phiến quân Hồi giáo, một khu vực các ốc đảo nhỏ của người Kurd và vùng “vương quốc” của Nhà nước Hồi giáo ở phía bắc và phía đông .

Có thể thấy, bên cạnh tuyên bố cuộc chiến chống Nhà nước Hồi giáo, mục đích thực sự của Nga vẫn là cùng đồng minh đẩy lùi các nhóm nổi dậy và bảo vệ nhà nước Syria của chính phủ Assad.

Dù không nói ra nhưng có thể nhận thấy, Moscow đang cố gắng và có lẽ đây cũng là cách duy nhất chấm dứt xung đột – đó là chấp nhận phân chia Syria thành các khu vực chiếm đóng. Giành sự kiểm soát một số khu vực cho lực lượng đối địch. Chỉ tập trung kiểm soát những khu vực cốt lõi quan trọng của mình và đồng minh.

Đến phân vùng Trung Đông

Vai trò quyền lực của Nga và đồng minh ở Syria diễn biến ra sao sẽ cho một hình ảnh vai trò tương tự của các nước này tại Trung Đông.

Moscow rõ ràng đang cố gắng để thực hiện việc tạo ra một liên minh mạnh mẽ với Iran, Iraq, Hezbollah, nhà nước Syria của Assad và những nước khác nhằm hình thành sự đối đầu với Mỹ tiến tới xóa bỏ sự hiện diện của nước này ở Trung Đông.

Một khi Mỹ bằng lòng hợp tác Nga trong giải quyết vấn đề Syria, Nga sẽ nghiễm nhiên có được những uy tín và sự ủng hộ trong mắt của quốc tế, đặc biệt là các nước trong khu vực.

Và, cuối cùng, bản đồ chiến lược vùng Trung Đông cũng sẽ định hình lại khi các đồng minh của Mỹ tại nơi này ngả dần sang phía Nga và Mỹ sẽ là kẻ bị đá ra ngoài.

Với việc can thiệp đầy cứng rắn và bất chấp vào Ukraine, sự sáp nhập của Crimea và vấn đề loại trừ vũ khí hóa học ở Syria. Có thể đánh giá một cách chính xác rằng khó ai có thể cản được Putin dừng lại quyết tâm của mình.

Tuy nhiên Mỹ cũng sẽ không dễ dàng chấp nhận kế hoạch của Nga ngay từ khi nước này mới bắt đầu can thiệp vào Syria khi luôn cho rằng chính phủ của Assad mà Nga chống lưng sẽ là mối đe dọa trong tương lai đối với Mỹ giống như Nhà nước Hồi giáo hiện nay.

Để đảm bảo chiến lược mới, Nga đã sẵn sàng mạo hiểm để đối đầu với phương Tây. Nhưng khôn khéo trong việc cải thiện mối quan hệ gần đây với các cường quốc khu vực khác như Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập.

Tuy vậy, Moscow cũng đang gặp những khó khăn trong kế hoạch của mình khi thiếu một mạng lưới rộng lớn với các đối tác đồng minh đáng tin cậy.

Bên cạnh đó, khả năng triển khai quân sự quốc tế vẫn bị cản trở bởi một thiếu căn cứ trọng điểm ở nước ngoài. Những thỏa thuận với cơ sở vật chất ở Armenia, Belarus, Kyrgyzstan, Tajikistan, và chính phủ Assad đang bị bao vây ở Syria là không đủ để giúp Nga thể hiện sức mạnh quân sự.

Tuy nhiên, có một thực tế là, nếu không có sức mạnh quân sự đáng kể và vài đồng minh quốc tế, dù Mỹ có bị đẩy ra khỏi khu vực thì Nga cũng gần như không đủ điều kiện thay thế vai trò của Mỹ ở Trung Đông trong việc triển khai và hiện diện quân sự lâu dài.

Chuẩn bị sẵn một kế hoạch để đá Mỹ ra khỏi Trung Đông là thế nhưng Putin cũng đủ khôn ngoan để biết rằng Nga sẽ không làm mọi thứ quá căng thẳng khi khả năng sa lầy ở Syria vẫn còn đó.

Cùng với sự khác biệt về lợi ích cốt lõi với các đồng minh như Iran, chưa chắc đã đảm bảo rằng Mỹ bị đẩy ra ngoài thì Nga sẽ được các nước này ủng hộ.

Vì vậy, mặc dù một mặt liên minh với các nướcTrung Đông nhằm “hất cẳng” Mỹ nhưng tại bất kỳ thời điểm nào Putin sẽ sẵn sàng nhường lại vai trò của mình cho Mỹ ở khu vực nhằm “bỏ túi” những lợi ích quốc gia cần thiết.

Kiên Trương