% of readers think this story is Fact. Add your two cents.

Đây không phải là loạt review về bộ phim Arrival. Đây là vài ghi chép về những gì hay và đẹp nhất mà Arrival đã chạm đến. Dành tặng bạn, người đọc đủ duyên. Bút Chì, 1/2017 .

Khẩn cấp: người ngoài hành tinh đã xuất hiện ở nhiều điểm khác nhau trên trái đất, phi thuyền của họ treo lơ lửng trên trời như những viên sỏi hình bán nguyệt khổng lồ. Không ai biết họ từ đâu đến, họ đã đến bằng cách nào, và đến đây để làm gì. Vấn đề nghiêm trọng nhất: họ không làm gì cả. 

Làm thế nào bây giờ? Nếu họ tấn công thì thật dễ: chúng ta chỉ cần tự vệ. Dù họ là những kẻ tàn bạo nhất dải ngân hà, những sinh vật thông minh quỷ quyệt nhất, những nền văn minh hùng mạnh nhất: chỉ cần họ tỏ ý muốn xâm lược trái đất, chúng ta nhất định sẽ chiến đấu đến hơi thở cuối cùng. Hãy cứ yên tâm: trong các bộ phim xưa nay về người ngoài hành tinh, cuối cùng bao giờ nhân loại cũng giành phần thắng. Nhưng đây là lần đầu tiên có một thể loại khách không mời từ vũ trụ lạ lùng như vậy: họ nhất định cứ treo lơ lửng trên đầu chúng ta và không làm gì. Giờ sao?

Arrival đã làm được một điều tuyệt đẹp: giữ cho điều bí ẩn được hoàn toàn bí ẩn. Dù ta có đề phòng hay sợ hãi: điều bí ẩn vẫn lặng im. Dù ta có phần nào hiểu được ngôn ngữ của họ: điều bí ẩn vẫn hiện diện. Dù ta có suýt tung ra tất cả hoả lực đang có: điều bí ẩn vẫn vẹn nguyên.

Albert Einstein khẳng định: “Điều đẹp đẽ nhất mà chúng ta có thể trải nghiệm được chính là cái bí ẩn. Đó là cảm thức nền tảng tạo nên cái nôi của nghệ thuật và khoa học chân chính. Kẻ nào không biết đến nó, không còn khả năng tự vấn hay kinh ngạc, kẻ đó có thể coi như đã chết, chết như một cây nến tàn… Với tôi, sự huyền bí trong cái vô tận của đời sống, cùng với chút hé mở về cấu trúc diệu kỳ của thực tại, cũng như sự nỗ lực hết mình để thấu hiểu một phần, dù rất nhỏ bé, của cái Uyên nguyên tỏa rạng trong cõi tạo hóa này, đã là đủ rồi.” (1)

Nhưng ta thường đối xử với cái bí ẩn như thế nào? Ta dựng hàng rào cao, ta huy động vũ khí, ta mặc giáp chống phóng xạ. Toàn bộ sự chú ý của chúng ta dồn vào quán tính tự vệ. Toàn bộ sự suy đoán của chúng ta hướng về giả thiết sẽ bị tấn công. Toàn bộ năng lượng của chúng ta dùng để chuẩn bị chiến tranh. Nhưng, như một tấm gương trong suốt, cái bí ẩn cho ta thấy: chiến tranh xảy ra không do đâu khác ngoài chính sự sợ hãi và chộn rộn trong mỗi con người. Cuộc sống không phải là một trò chơi có tổng bằng không. (Life is a non-zero-sum-game). Không ai khác tấn công chúng ta, ngoài chính chúng ta. 

Rainer Maria Rilke tha thiết: “Ồ ước gì con người có thể cưu mang niềm bí ẩn này, trần gian gồm đầy bí ẩn ở ngay cả nơi những sự vật nhỏ bé nhất, ước gì con người có thể cưu mang sự bí ẩn ấy cho chính mình, cưu mang một cách khiêm cung, chịu đựng sự bí ẩn một cách nhẫn nại, cảm nhận bao nhiêu nan điểm của niềm cơ mật kia, thay vì nhận lấy điều huyền bí một cách bộp chộp, khinh suất.”(2) 

Ước gì con người có thể đối diện với điều bí ẩn mà không cần mặc áo giáp. Trên thực tế, đó là cách duy nhất để làm điều đó: chúng ta chỉ có thể kết nối và thấu cảm cái bí ẩn bằng thân thể trần trụi và trái tim rộng mở. Henry Miller viết rất nhiều về điều đó: “Khoảnh khắc ta quan sát thật kỹ một điều gì, dù chỉ là nhánh cỏ, nó sẽ mở phơi một thế giới huyền bí, tuyệt diệu, lộng lẫy khó tả.” (3) Nhưng liệu đó có phải là cách mà chúng ta đang sống?

“Mỗi ngày ta đều đang giết đi những rung động vi tế nhất của mình. Đó là lý do vì sao ta lại thấy nhói đau khi ta đọc những dòng chữ viết bởi một bậc thầy nào đó và nhận ra chúng là của mình – những chồi non mà ta đã tự ngắt chỉ bởi ta không đủ tin tưởng vào sức mạnh của chính mình, vào đánh giá của riêng mình về sự thật và cái đẹp. Mỗi con người, khi y hoàn toàn im lặng, khi y trở nên tuyệt đối trung thực với bản thân mình, y có khả năng chạm đến những sự thật sâu xa nhất. Chúng ta đều khởi đi từ cùng một nguồn cội. Chẳng có gì bí ẩn về nguồn gốc của vạn vật. Chúng ta đều là một phần của tạo hoá, một phần của tất cả các hoàng đế, các nhà thơ, các nhạc sĩ; chúng ta chỉ cần mở ra, để nhận thấy những điều vốn đã ở đó từ lâu.” (4) 

Chúng ta chỉ cần mở ra, để nhận thấy những điều vốn đã ở đó từ lâu.

Yên lặng, trung thực, mở phơi: rõ ràng đó không phải là điều đa số chúng ta đang làm. 

“Chúng ta bày các phát minh phát kiến của mình ra khắp hành tinh, chưa từng cân nhắc khả năng rằng chúng không cần thiết, thậm chí còn gây hại. Chúng ta chế tạo nhiều phương cách liên lạc siêu phàm, nhưng chúng ta có đang giao tiếp với nhau hay không? Chúng ta di chuyển cơ thể mình trong không gian bằng siêu tốc độ, nhưng liệu chúng ta đã bao giờ rời khỏi điểm xuất phát? Tâm trí, đạo đức, linh hồn của chúng ta đều bị giam cầm. Chúng ta đã thu nhặt được gì khi san phẳng những rặng núi, rút năng lượng từ các dòng sông hùng vĩ, hay di chuyển cả một khối lượng dân cư khổng lồ như xếp đặt những quân cờ, nếu chúng ta vẫn cứ là những sinh thể bất an, khốn khổ, cạn kiệt như xưa? Coi như thế là sự tiến bộ thì thật là bịp bợm. Chúng ta có thể thành công trong việc biến đổi toàn bộ bề mặt trái đất, đến mức thậm chí Đấng Sáng Tạo còn không nhận ra, nhưng nếu bản thân chúng ta vẫn không suy chuyển chút nào, thì ý nghĩa của tất cả những việc đó là gì?”(5)

Điều bí ẩn, Sự sống, Thượng Đế, Tình yêu – gọi là gì cũng được – đang hiện diện quanh ta. Trong tất cả thời gian. Trong mọi dạng ngôn ngữ. Trong từng hơi thở phập phồng. 

“Đời sống cứ tiếp tục diễn ra, dù chúng ta hành xử như những kẻ hèn nhát hay như những người hùng. Đời sống không có một quy luật nào khác ngoài việc chúng ta cần nhận ra và hoàn toàn chấp nhận đời sống một cách vô điều kiện. Tất cả những gì ta bàng quan, tất cả những gì ta chạy trốn, tất cả những gì ta chối bỏ, phỉ báng hay khinh miệt, rốt cuộc sẽ quay lại đánh bại ta. Những gì trông qua có vẻ dơ dáy, đớn đau, xấu ác, có thể trở thành nguồn cơn của vẻ đẹp, của phúc lạc, và của sức mạnh, nếu được đối diện bằng một tâm trí rộng mở. Mọi khoảnh khắc đều có thể trở thành hoàng kim cho những ai có đủ tầm nhìn để nhận ra điều đó.” (6) 

Sài Gòn, giáp Tết Đinh Dậu, 2017 

——–

Xem thêm:

———

Ghi chú:

(1) Trích dịch tiểu luận “Thế giới như tôi thấy” (The world as I see it), Albert Einstein, trong tập “Ideas and Opinions” của Three River Press.

(2) Trích Bức thư thứ tư, “Thư gửi người thi sĩ trẻ tuổi”, Rainer Maria Rilke, Hoàng Thu Uyên (Phạm Công Thiện) dịch.

(3),(4),(5),(6) Trích từ nhiều nguồn của Henry Miller.

Bài viết được đăng bởi http://www.zeronews.us