Trong suốt cuộc đời hoạt động của mình, nhà lãnh đạo Cuba Fidel Castro từng có nhiều phát ngôn đáng nhớ về bản thân ông cũng như lý tưởng sống không thể quên.

“Vì Việt Nam, nhân dân Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!”, Chủ tịch Fidel Castro phát biểu tại cuộc mít tinh của 30 vạn quần chúng ở quảng trường cách mạng José Marti (La Habana) để chào mừng kỷ niệm Quốc khánh Cuba và Hội nghị lần thứ nhất đoàn kết ba châu Á, Phi, Mỹ La tinh tổ chức ở La Habana ngày 2/1/1966.

“Lên án tôi đi. Điều đó không quan trọng. Lịch sử sẽ xóa án cho tôi”, ông Fidel Castro phát biểu năm 1953, khi ông còn là một luật sư trẻ tuổi tự biện hộ tại phiên tòa xét xử cuộc tấn công thất bại do ông dẫn đầu vào pháo đài Moncada ở tỉnh Santiago de Cuba.

Năm 1959, năm mà cuộc cách mạng Cuba thành công, nhà lãnh đạo Fidel Castro từng nói: “Tôi bắt đầu cuộc cách mạng với 82 đồng chí. Nếu tôi phải làm lại việc này, tôi sẽ làm với 10 hoặc 15 người và một niềm tin tuyệt đối. Chuyện lực lượng nhỏ không phải là vấn đề nếu anh có niềm tin và kế hoạch hành động”.

Khi trả lời phỏng vấn phóng viên Edward Murrow của đài CBS năm 1959, ông Fidel Castro nói: “Tôi không nghĩ tới chuyện cắt bỏ bộ râu của mình, bởi tôi đã quen với nó, và bộ râu đó cũng giống như vấn đề đang đặt ra với đất nước tôi. Khi chúng tôi hoàn thành những cam kết của một chính phủ tốt, tôi sẽ cắt bỏ râu”.

Năm 1959, nói về cuộc đấu tranh cách mạng ông Fidel Castro cho biết: “Cách mạng không trải hoa hồng. Cách mạng là cuộc đấu tranh giữa tương lai và quá khứ”.

“Tôi có một trái tim sắt đá” , ông Fidel Castro nói vào năm 1972.

Tháng 12/1985, nói về việc bỏ hút xì gà, ông Fidel Castro nói: “Tôi đã đi tới quyết định từ rất lâu trước đây là một hy sinh cuối cùng tôi phải thực hiện vì sức khỏe của người dân Cuba là ngừng hút thuốc. Tôi đã hết thèm thuốc rồi”.

“Không có gì là kỳ lạ cả. Tôi ước mình có nhiều cơ hội để chào đón những người quan trọng như con người này”, ông Fidel Castro nói năm 1994, giải thích về cách tiếp đón trọng thị như nguyên thủ quốc gia dành cho Hugo Chavez, khi ông này đến Havana sau khi ra tù vì dẫn đầu cuộc đảo chính ở Venezuela năm 1992. Năm năm sau, ông Chavez được bầu làm tổng thống của Venezuela và trở thành đồng minh thân cận nhất của ông Fidel Castro.

“Tôi có một trái tim sắt đá” , ông Fidel Castro nói vào năm 1972.

“Tôi nhận ra rằng số mệnh thực sự của mình sẽ là cuộc chiến mà tôi phải có với Mỹ”, ông nói trong bộ phim tài liệu thứ hai của đạo diễn Stone về nhà lãnh đạo Cuba năm 2004.

“Đây là kết luận mà tôi đưa ra sau nhiều năm: Trong tất cả những sai lầm chúng ta từng mắc phải, sai lầm lớn nhất là chúng ta tin rằng có ai đó thực sự biết cách xây dựng chủ nghĩa xã hội. Bất cứ khi nào họ nói ‘đây là công thức’, chúng ta nghĩ rằng họ biết. Cứ như thể người đó là một thầy thuốc”, ông Fidel Castro nói năm 2005.

“Tôi không muốn và cũng không chấp nhận các vị trí chủ tịch Hội đồng Nhà nước và Tổng Tư lệnh. Đó sẽ là sự phản bội lại lương tâm nếu tôi chấp nhận một trách nhiệm đòi hỏi cao hơn khả năng và sự cống hiến mà tôi có thể”, ông nói hồi tháng 2/2008 khi tuyên bố từ chức chủ tịch.

“Chúng ta không phải là một nước tư bản phát triển trong khủng hoảng, có các nhà lãnh đạo phát điên đi tìm các giải pháp giữa suy thoái, lạm phát, thiếu thốn thị trường và thất nghiệp. Chúng ta là và phải là các nhà chủ nghĩa xã hội”, ông Fidel Castro viết ở một trong các bài báo năm 2008.

Và ngày 21/7/2006, khi tham dự một hội nghị thượng đỉnh của các nhà lãnh đạo châu Mỹ Latinh ở Argentina, ông Fidel Castro nói: “Tôi thực sự hạnh phúc khi sống được tới tuổi 80. Tôi chưa bao giờ mong điều đó, huống hồ có một ông hàng xóm, quyền lực nhất thế giới, ngày nào cũng muốn sát hại tôi”.

Đào Vũ