Để công nghiệp ôtô Việt Nam thực sự phát triển, vấn đề mấu chốt là phải tạo được thị trường. Khi có thị trường, chính sách Nhà nước chỉ là một phần.

GS.TS Nguyễn Khắc Trai, nguyên giảng viên Bộ môn ô tô và xe chuyên dụng, Đại học Bách khoa chia sẻ quan điểm của ông xung quanh những đề xuất ưu đãi trong dự thảo Quyết định về cơ chế, chính sách thực hiện Chiến lược và Quy hoạch phát triển ngành công nghiệp ô tô Việt Nam đang được Bộ Công thương lấy ý kiến các bộ, ngành khác.

Nương nhẹ doanh nghiệp ô tô FDI

Không đi sâu phân tích từng chính sách ưu đãi hỗ trợ cho cả doanh nghiệp và người tiêu dùng mà Bộ Công thương đề xuất, GS.TS Nguyễn Khắc Trai chỉ lưu ý rằng mọi chính sách ưu đãi đều rất tốt bởi ai cũng cần, cũng mong nhưng nó khó làm thay đổi được tình trạng của công nghiệp ô tô Việt Nam. Vấn đề mấu chốt vẫn là phải giữ được sự ổn định của ưu đãi, đồng thời phải tạo thị trường cho ngành công nghiệp ô tô sống được.

Theo GS.TS Nguyễn Khắc Trai, để công nghiệp chế tạo ô tô Việt Nam thực sự phát triển, mấu chốt vẫn phải là tạo được thị trường

“Trước hết, phải lưu ý rằng đừng gọi là công nghiệp ô tô Việt Nam mà phải gọi là công nghiệp chế tạo ô tô Việt Nam bởi công nghiệp ô tô theo định nghĩa của quốc tế gồm có công nghiệp khai thác và sản xuất chế tạo. Nhiều người phê phán rằng công nghiệp ô tô Việt Nam đã bị phá sản là không đúng. Hiện nay chúng ta đã khai thác tương đối tốt, chí ít là chúng ta không phải đi xe xấu, không đảm bảo an toàn nữa mà đã có được những chiếc xe tốt.

Công nghiệp ô tô là một dạng công nghiệp cơ khí cao cấp mà chúng ta thường gọi là công nghệ cao. Gần 20 năm qua, Nhà nước có nhiều chính sách ưu đãi đối với công nghiệp ô tô nhưng các doanh nghiệp vẫn chưa mặn mà đầu tư vào ngành công nghiệp này. Đó là bởi chính sách thuế phí của Việt Nam phập phù lúc lên lúc xuống dẫn đến việc hạn chế người dùng xe, mà như thế ô tô làm gì có thị trường phát triển?

Quá nhiều loại thuế phí và chính sách luôn luôn biến động khiến các doanh nghiệp không thể dự tính được nếu đầu tư thì bao giờ có lãi. Không ai dại dột đầu tư khi chính sách mở ra hôm nay, ngày mai đã úp lại. Do đó, vấn đề là ở chỗ, hiệu ứng tín nhiệm đối với công nghiệp chế tạo ô tô của các doanh nghiệp đối với chính sách của Nhà nước.

Họ lo ngại Nhà nước không giữ được sự ổn định về chính sách, mà muốn như thế đòi hỏi kinh tế phải tương đối ổn định, nếu không Nhà nước phải tạo nên sự ổn định. Nếu hôm nay bắt nộp phí này, mai bắt nộp phí khác thì người dân chẳng dám dùng xe, như vậy không có thị trường và công nghiệp ô tô coi như chết”, GS.TS Nguyễn Khắc Trai chỉ rõ.

Chính bởi sự thiếu mặn mà của doanh nghiệp nên GS.TS Nguyễn Khắc Trai cho rằng mọi chính sách đề ra đối với ngành công nghiệp chế tạo ô tô Việt Nam chỉ là những tác nhân nhưng không có người thực hiện.

“Bây giờ phải hỗ trợ, giúp đỡ các doanh nghiệp thực sự, còn những doanh nghiệp dùng chiêu bài ô tô để làm việc khác thì bản thân cơ quan quản lý của Việt Nam cũng không nắm bắt được, không hiểu rõ nhiều. Do vậy, Việt Nam sẽ rơi vào tình trạng hoặc tràn lan hoặc không có ai tham gia. Nó tạo nên khó khăn lớn để phát triển công nghiệp ô tô”, ông nhấn mạnh.

GS Trai cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, các nhà quản lý Việt Nam đã và đang nương nhẹ đối với các doanh nghiệp ô tô FDI với rất nhiều chính sách ưu đãi.

“Đáng ra 20 năm là phải sản xuất được 40% linh kiện ở Việt Nam, thế nhưng cũng vì chính sách quản lý của Việt Nam quá nương nhẹ nên họ lờ đi, rồi phía Việt Nam lại sợ doanh nghiệp FDI chạy mất nên lại nới yêu cầu. Cứ như thế nó khiến chúng ta không chuẩn tắc về đường hướng phát triển. Còn về phía doanh nghiệp FDI, túi họ được đầy thêm, cứ chậm trễ thực hiện quy định của Việt Nam ngày nào thì thu lợi thêm ngày ấy. Chính sách của Việt Nam không nhất quán nên họ cứ lợi dụng để kéo dài việc thực hiện nghĩa vụ”.

Theo báo Đất Việt