Gần đây, Trung Quốc và Việt Nam tranh chấp về dàn khoan dầu khí trên biển Đông.
Chính phủ Việt Nam yêu cầu Trung Cộng ngay lập tức dừng hoạt động của họ trên vùng thềm lục địa đang trong tranh chấp ở biển Đông. Thứ 2 vừa qua Việt Nam nói rằng việc Bắc Kinh cho triển khai dàn khoan biển ngoài khơi vào cuối tuần trước là vi phạm pháp luật. Phân tích cho thấy Trung Cộng đang cảnh báo Tổng thống Mỹ Barack Obama rằng ông không được can thiệp vào tranh chấp lãnh hải trên biển Đông. Tổng thống Obama vừa có chuyến viếng thăm châu Á.
Vào ngày 3 tháng 5, Cơ quan An ninh Biển Trung Quốc (MSAC) đưa ra cảnh báo hàng hải trên trang mạng của họ, nói rằng dàn khoan HD981 của Trung Quốc bắt đầu hoạt động ở vị trí tọa độ 15o29’58” vĩ Bắc-111o12’06” kinh Đông ở biển Đông vào ngày 2 tháng 5 và sẽ tiếp tục hoạt động cho đến ngày 15 tháng 8.
Ngày 4 tháng 5, phát ngôn viên Bộ Ngoại Giao Việt Nam, Lê Hải Bình nói: “tọa độ của dàn khoan dầu HD981 nằm trong khu vực kinh tế đặc quyền của Việt Nam. Mọi hoạt động của các nước khác trong vùng biển Việt nam mà không được Việt Nam cho phép là phạm pháp và cố ý xâm hại.”
Ngày 5 tháng 5, người phát ngôn Bộ Ngoại Giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói tại cuộc họp báo định kỳ rằng dàn khoan hoạt động “hoàn toàn trong vùng biển quần đảo Tây Sa của Trung Quốc”. Vào ngày thứ 2, MSAC mở rộng khu vực cấm xung quanh dàn khoan với bán kính đến 3 dặm (4,8km).
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki nói vào hôm thứ 3 rằng động thái di chuyển dàn khoan là “khiêu khích” và sẽ gây thêm căng thẳng trong khu vực.
Nhà bình luận độc lập về các vấn đề Mỹ Trung, Lý San Giản tin rằng Trung Cộng đang gửi một thông cáo đến Tổng thống Mỹ Obama sau chuyến thăm châu Á của ông.
Ông Lý San Giản nói: hoạt động này chính là nhằm vào chuyến thăm 4 nước châu Á, không bao gồm Trung Quốc, vừa qua của ông Obama. Chuyến thăm của ông Obama rõ ràng nhằm củng cố liên minh với 4 nước Đông Nam Á. Mục đích của Tổng Thống Mỹ là hạn chế ảnh hưởng của Trung Quốc đối với châu Á vì ông tin rằng Trung Quốc là yếu tố gây bất ổn ở Đông Nam Á. Trung Cộng không khoanh tay đứng nhìn và muốn dạy ông Obama một bài học khi gây chuyện”.
Diêm Chấn Thăng, giám đốc Học viện Quan hệ Quốc tế của Đại học Chengchi Quốc gia Đài Loan nói: “Tôi không nghĩ rằng họ đang cố làm phân tán sự chú ý của cuộc tấn công khủng bố gần đây do các phần tử ly khai ở Tân Cương gây ra. Họ chỉ không muốn Mỹ can thiệp vào vấn đề biển Đông. Kể từ khi Học thuyết Monroe của Mỹ có tầm ảnh hưởng, tôi có thể tự quyết định về vấn đề phát triển trong khu vực của mình. Cho dù Việt Nam không hài lòng về vấn đề này, họ nên đàm phán trực tiếp với Trung Quốc”.
Theo AFP, chuyến thăm châu Á của ông Obama nhằm làm yên lòng các đồng minh châu Á trong khi đối mặt với tham vọng về lãnh thổ của Trung Cộng và tái khẳng định cam kết của Mỹ với các nước này là không thay đổi.
Trung Cộng được cho là có những tranh chấp chủ quyền căng thẳng với các nước láng giềng, trong đó có quần đảo Điếu Ngư với Nhật Bản, được Nhật Bản gọi là Senkaku thuộc chủ quyền của họ.
Trung Cộng cũng tuyên bố hầu hết biển Đông thuộc lãnh thổ của họ. Dù vậy, Philippines, Đài Loan, Malaysia, Brunei và Việt Nam cũng tuyên bố chủ quyền trên một phần vùng biển này. Tháng 1 vừa qua, Manila đưa đơn kiện lên Liên Hợp Quốc để hội đồng trọng tài quốc tế xét xử về chủ quyền dãy đá vàng, cách bờ biển Philippines 220km.
Tuy nhiên, ông Lý San Giản nhận định rằng Trung Cộng đã bán đi hàng triệu km vuông kể từ khi nắm quyền vào năm 1949.
Dù vậy, ông Lý San Giản nói: “Khi Trung Cộng cần huy động lòng yêu nước hoặc để phân tán sự chú ý, họ sẽ đứng trên 1 lập trường cứng nhắc triệt để. Khi họ tìm kiếm hợp tác quốc tế, đặc biệt để bỏ qua điều kiện nhân quyền thì họ sẽ nhượng bộ về lãnh thổ. Trung Cộng chưa bao giờ thực sự quan tâm về lãnh thổ, cho dù là lục địa hay vùng biển, họ chỉ muốn duy trì việc cai trị của họ mà thôi”.
Joseph Bosco từ Viện Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược Mỹ tại Washington, gần đây chỉ ra tại một hội thảo rằng các nước Đông Nam đều lên tiếng về hành động hiếu chiến của Trung Cộng trong tranh chấp lãnh hải.
Tin đưa rằng Trung Cộng hiện đang có nhiều hiều hoạt động để lấy lại dãy đá ngầm đỏ ở quần đảo Trường Sa. Chuyên gia quân sự người Macau, Hoàng Đông Đoái nói với tờ Apple Daily của Hồng Kong rằng mục đích của Trung Cộng chính là nhằm vào Việt Nam, quốc gia đang chiếm phần lớn quần đảo Trường Sa và sẵn sàng đặt căn cứ quân sự trong thời gian tới để tăng cường kiểm soát biển Đông.
Theo Việt Đại Kỷ Nguyên