Partie de la Cochinchie là bản đồ đầu tiên vẽ một cách tuyệt đối chính xác vị trí (kinh độ, vĩ độ), đặc điểm địa lý, tên gọi phương Tây của các đảo lớn nhất và quan trọng nhất trong quần đảo Hoàng Sa. Bản đồ đặt trong khu vực Cochinchie là một bộ phận không thể tách rời của Đế chế An Nam, minh chứng rõ ràng và chuẩn xác chủ quyền của Việt Nam ở PARACELS được quốc tế ghi nhận.
Bản đồ mang tên Partie de la Cochinchie vẽ chính xác vị trí của PARACELS (Hoàng Sa) trong khoảng vĩ độ 16 đến 17 và kinh độ từ 109 đến 111. Bên cạnh là một bản giới thiệu tóm tắt về Đề chế An Nam. (Ảnh: Trung Nguyễn)
Theo ông Trương Minh Tuấn, Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông, tài liệu này được các nhà khoa học thế giới như Pháp, Bỉ đánh giá cao về giá trị pháp lý, chủ quyền không thể tranh cãi về Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam.
Giáo sư Nguyễn Quang Ngọc, Phó chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam và cộng sự là người đã có công phát hiện và đưa bộ Atlas trên về Việt Nam. Trước đó, tài liệu này nằm trong hiệu sách cổ Sanderus tại thành phố Gent, Bỉ.
“Xét trên mọi khía cạnh, bộ Atlas của Philippe Vandermaelen có thể coi là tài liệu vô giá, là bằng chứng hùng hồn, đích thực, hiệu quả và có giá trị pháp lý quốc tế cao cho công cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của tổ quốc Việt Nam”, ông Ngọc nhấn mạnh.
Trong bộ Atlas có tấm bản đồ Partie de la Cochichine, mà theo giáo sư Ngọc, đây là tấm bản đồ đầu tiên vẽ chính xác vị trí kinh độ, vĩ độ, đặc điểm địa lý, các đảo lớn nhất và quan trọng nhất trong quần đảo Hoàng Sa. Nó là minh chứng rõ ràng và chuẩn xác chủ quyền của Việt Nam ở PARACELS (Hoàng Sa) được quốc tế ghi nhận
Bản đồ các nước châu Á gồm 11 tấm, được xếp chủ yếu trong tập hai của bộ Atlas. Việt Nam được giới thiệu thông qua các tấm bản đồ số 97, 105, 106, 110. Partie de la Cochinchine là tờ số 106, vẽ đường bờ biển miền Trung từ vĩ tuyến 12 đến vĩ tuyến 16.
Phía ngoài khơi, PARACELS được vẽ khá chi tiết và chuẩn xác trong khoảng vĩ độ 16 đến 17 và kinh độ từ 109 đến 111. Bên cạnh khu vực được xác định là PARACELS, bản đồ còn một bản giới thiệu tóm tắt về Đế chế An Nam.
Tiếp liền Partie de la Cochinchine là tấm số 98 mang tên Partie de la Chine thể hiện Trung Quốc trong khoảng vĩ độ 18-21 và kinh độ 106-114 vẽ khu vực Quảng Đông và đảo Hải Nam, cho biết biên giới cực nam của Trung Quốc chưa chạm đến vĩ độ 18.
Bản đồ mang tên Partie de la Chine trong khoảng vĩ độ 18-21 và kinh độ 106-114 vẽ khu vực Quảng Đông và đảo Hải Nam, cho biết biên giới cực nam của Trung Quốc chưa chạm đến vĩ độ 18. (Ảnh: Trung Nguyễn)
Theo giáo sư Ngọc, tất cả bản đồ của Trung Quốc từ thập kỷ đầu thế kỷ XX trở về trước cũng hoàn toàn thống nhất với bản đồ phương Tây không hề vẽ lãnh thổ cực nam của Trung Quốc vượt xuống dưới vĩ độ 18. “Điều này không chỉ phản ánh tính khách quan, chuẩn xác của bộ Atlas mà còn góp phần làm tăng thêm giá trị minh chứng chủ quyền của Việt Nam ở PARACELS”, giáo sư nói.
Giáo sư Ngọc cho biết, bắt đầu từ thế kỷ XVI đã có một số bản đồ phương Tây vẽ về khu vực Đông Ấn có đánh dấu địa danh PARACELS ở giữa Biển Đông và khu vực bờ biển phía tây PARACELS. Bước sang thế kỷ XVII và đặc biệt là thế kỷ XVIII, nhiều bản đồ đã thể hiện rõ ràng hơn vị trí, đặc điểm địa lý và mối quan hệ chủ quyền của khu vực Đàng Trong. Tuy nhiên, hầu hết bản đồ này vẫn xếp PARACELS vào khu vực Đông Ấn.
Đến đầu thế kỷ XIX, khi Vương triều Nguyễn được thành lập với sự khẳng định chủ quyền Việt Nam một cách đầy đủ, bản đồ phương Tây chính thức xác nhận quần đảo PARACELS nằm trong phạm vi lãnh thổ Việt Nam và thuộc về Việt Nam.
Năm 1827, Philippe Vandermaelen (1795-1869), là nhà địa lý học kiệt xuất, thành viên Hội Địa lý Paris đã xuất bản bộ Atlas thế giới nổi tiếng.
Bộ Atlas gồm 6 tập với 7 bản đồ chung của 5 châu lục; 381 bản đồ chi tiết, 40 trang bảng thống kê và nhiều thông tin về địa lý tự nhiên, chính trị, khoáng sản. Nó được hoàn chỉnh trên cơ sở những tấm bản đồ tốt nhất thế giới lúc đó, cùng những thông tin từ quan sát thiên văn hay chuyến du hành ở nhiều nơi trên trái đất và được vẽ thống nhất theo tỷ lệ 1/1641836, kích thước 53,5x37cm, và có thể được ghép lại thành quả địa cầu đường kính 7,755m.
Đây là một cột mốc lớn đánh dấu giai đoạn phát triển vượt trội của công nghệ vẽ và in bản đồ hiện đại ở đầu thế kỷ XIX. Đã gần 200 năm nay, bộ Atlas đã trở nên nổi tiếng, được khai thác sử dụng ở nhiều nước trên thế giới.