Ngày 20/3, ông Nguyễn Văn Hân, Chi cục trưởng kiểm lâm Quảng Ngãi cho biết đơn vị này đang phối hợp với Viện sinh thái học miền Nam và Chương trình bảo tồn rùa Châu Á để xây dựng Trung tâm cứu hộ, bảo vệ sinh cảnh cho loài rùa quý hiếm Trung Bộ đang có nguy cơ tuyệt chủng.

Loài rùa Trung Bộ quý hiếm sẽ được cứu hộ tại Trung tâm bảo tồn ở huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi). (Ảnh:Trí Tín)

Theo ông Hân, Trung tâm cứu hộ hơn 8 ha sẽ trải rộng ở hai xã Bình Minh và Bình Khương, huyện Bình Sơn. Theo kết quả khảo sát cho thấy loài rùa Trung Bộ từng phân bố trên địa bàn các tỉnh từ Đà Nẵng tới Phú Yên, các quần thể rùa Trung Bộ trong tự nhiên dần biến mất ở các khu vực từng phân bố trước đây.

Sự tồn tại của các quần thể này có ý nghĩa sống còn đối với việc bảo tồn loài rùa Trung Bộ. Quảng Ngãi hiện được các chuyên gia xác định là địa phương có môi trường tự nhiên phù hợp nhất cho loài rùa này. “Có khoảng 200 cá thể đang được cứu hộ tại Trung tâm Bảo tồn Rùa Cúc Phương (Ninh Bình) sẽ chuyển giao đưa về Quảng Ngãi để bảo tồn, nhân nuôi sinh sản trong môi trường sống tự nhiên”, ông Hân nói.

Kiểm lâm tỉnh Quảng Ngãi tịch thu loài rùa Trung Bộ cùng với một số loài rùa quý khác bị nuôi trái phép ở một nhà dân năm 2009. (Ảnh:Trí Tín)

Rùa Trung Bộ (tên khoa học là Mauremys annamensis) là loài rùa đặc hữu quý hiếm, hiện chỉ sống ở các vùng đất ướt như ao, hồ, các dòng suối tại một số tỉnh miền Trung Việt Nam mà không tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.

Từ cuối những năm 1980, quần thể loài rùa Trung Bộ trong tự nhiên đã gần như biến mất bởi nạn săn bắt, buôn bán bất hợp pháp để đáp ứng nhu cầu của thị trường Việt Nam và Trung Quốc. Mặc dù được pháp luật bảo vệ nhưng tình trạng gây nuôi rùa Trung Bộ vì mục đích thương mại vẫn tiếp tục gia tăng.

Ông Bùi Đăng Phong, giám đốc Trung tâm Bảo tồn rùa (Vườn Quốc gia Cúc Phương) cho hay, Việt Nam hiện có khoảng 30 loài rùa, chiếm 1/10 tổng số loài rùa trên thế giới. Trong đó có 25 loài rùa cạn và rùa nước ngọt với 3 loài rùa đặc hữu.

Đặc biệt, loài rùa Trung Bộ được bảo vệ trong nhóm IIB của Nghị định 32 của Chính phủ, nhóm các loài động vật rừng nguy cấp, quý hiếm. Theo đó, việc săn bắt, buôn bán và tiêu thụ rùa Trung Bộ trái phép là vi phạm pháp luật. Rùa Trung Bộ không phân bố trong bất kỳ khu bảo tồn thiên nhiên nào nên việc bảo vệ loài này đang gặp rất nhiều khó khăn.