Nhìn từ nhiều khía cạnh, Bitcoin đang trong giai đoạn cực thịnh. Một đồng Bitcoin có giá lên tới 400 USD (tức khoảng 8,5 triệu đồng). Bạn có thể rút tiền từ máy ATM Bitcoin. Ngày càng có nhiều công ty chấp nhận chi trả bằng Bitcoin, và bạn có thể dùng Bitcoin để gửi tiết kiệm hoặc quyên góp. Tại Na Uy, một người đàn ông bỏ ra 27 USD mua Bitcoin 4 năm về trước đã trở thành triệu phú.

Nhưng cuộc vui có vẻ đã sắp tàn. Foreign Policy vừa tung một bài báo với câu hỏi: “Đồng tiền ảo này có sống sót được khi chính phủ Mỹ ngày càng cố kiểm soát nó hay không?“. Trong bối cảnh thế giới Bitcoin ngày càng hỗn loạn, và khi chính quyền liên bang đang dõi theo Bitcoin, câu hỏi chỉ còn là: Cái gì sẽ giết chết Bitcoin đầu tiên?

Tuần sau, Ủy ban Thượng viện về Các vấn đề An ninh Nội bộ và Chính phủ sẽ tổ chức điều trần về “các rủi ro, đe dọa và tiềm năng” của các đồng tiền ảo. Sau đó, Ủy ban Tài chính của Thượng viện cũng sẽ tổ chức các phiên làm việc tương tự. Đây là diễn tiến đáng chú ý nhất từ trước tới giờ đối với Bitcoin, vốn thường bị coi là “chuyện viễn tưởng của lũ mê công nghệ”.

Lý do chính dẫn tới sự lớn mạnh của các đồng tiền ảo là mức độ nằm ngoài tầm kiểm soát chính phủ của chúng, do đó, nếu Quốc hội Mỹ quyết định “sờ gáy” Bitcoin, chuỗi ngày hoàng kim của đồng tiền này sẽ sớm kết thúc.

Việc tuân theo các qui luật, tiêu chuẩn về tài chính chắc chắn sẽ tốn chi phí, và khoản tiền chi phí này là thứ mà Bitcoin không có. Chính phủ Mỹ đã liên tục trừng phạt các sàn giao dịch, bao gồm cả Mt. Gox vì tiến hành hoạt động chuyển tiền mà không có giấy tờ phù hợp, và chắc chắn trong tương lai sự kiểm soát sẽ còn gắt gao hơn nữa.

Cơ quan Chuyển phát Tài sản Số (DATA) đã được thành lập, và đây là một cố gắng đáng kể của cộng đồng các nhà đầu tư và những người ủng hộ Bitcoin nhằm đàm phán với Washington. Tuy vậy, có một sự thật rõ ràng là sẽ có rất nhiều thượng nghĩ sĩ không hiểu biết gì về tiền ảo sẽ tham gia vào quá trình bỏ phiếu quyết định số phận của Bitcoin.

Sự sụp đổ của “chợ đen ảo lớn nhất thế giới” Silk Road có thể coi là hồi chuông báo ngày tàn của Bitcoin. Bitcoin mang trong mình giấc mơ của một đồng tiền ẩn danh, không bị bất kì chính quyền nào kiểm soát, và chính điều này biến Bitcoin trở thành đồng tiền mơ ước cho tội phạm. Việc FBI chiếm quyền kiểm soát Silk Road đã thể hiện rất rõ quan điểm rằng: việc qua mặt luật pháp một cách hiên ngang như vậy là không thể chấp nhận được.

Thậm chí, một số người còn đưa ra câu hỏi: tại sao luật pháp chưa cấm Bitcoin? Sự thật là các tổ chức tội phạm có thể sử dụng Bitcoin để rửa tiền và điều hành các chợ đen như Silk Road.

Những người ủng hộ Bitcoin phản bác lại rằng tội phạm chỉ là một nhóm nhỏ người dùng, và do đó không nên dựa vào nhóm nhỏ này để chống lại tương lai của Bitcoin. Nhưng dù sao thì vào tháng 3 năm nay, Kho bạc Hoa Kỳ đã đưa ra yêu cầu rằng các sàn giao dịch Bitcoin phải đăng ký dưới tư cách các tổ chức chuyển tiền để chống lại lừa đảo và rửa tiền. Nếu điều này được chấp thuận, tính tự do của Bitcoin sẽ không còn và chắc chắn đồng tiền này sẽ sụp đổ.

Rất có thể là Wired đã nói đúng. Ngay cả khi Bitcoin ngày càng một lớn mạnh: giá trị tăng lên và ngày càng được nhiều người biết tới, ngay cả những người đứng đầu hệ thống Bitcoin cũng chưa rõ Bitcoin là gì. Nói cách khác, sự rối loạn của Bitcoin khiến cho quả bong bóng này có thể nổ bất cứ lúc nào. Foreign Policy đã giải thích như sau:

“Nếu các sàn giao dịch không muốn đưa ra luật lệ, hoặc không đủ lực để đưa ra luật lệ, Bitcoin có thể sẽ rất khó để trở thành một đồng tiền phổ biến. Nicholas Colas, nhà chiến lược thị trường chính của ConvergEx Group, ước tính rằng phần lớn người dùng Bitcoin – có thể lên tới 90% – là các nhà đầu tư, thay vì là những người dùng Bitcoin để mua bán đồ. Nếu một đồng tiền không được sử dụng, nó không có giá trị gì cả. Bitcoin không giống như một loại cổ phiếu được liên hệ với giá trị của một công ty”.

Tất cả những điều này có nghĩa là Bitcoin vẫn chưa vượt qua kì khủng hoảng danh tính của mình. Liệu Bitcoin có chấp nhận bị quản lý bởi các điều luật của Mỹ hay không? Liệu Bitcoin có phải là một khoản đầu tư có thể sống sót trên Phố Wall hay chỉ là một đồng tiền của tội phạm có tổ chức? Chúng ta sẽ sớm có những câu trả lời này.

Theo Lê Hoàng