Tôi đã hỏi Carlos (Queiroz, trợ lý cũ của Ferguson – ND) về Jose và Carlos nói rằng anh ta là một người cực, cực kỳ thông minh. Jose từng là học trò của Carlos tại một học viện bóng đá ở BĐN. “Học sinh xuất sắc nhất của tôi, với một khoảng cách rất xa so với những người còn lại”, Carlos bảo. Khi đã nắm được thông tin về đối thủ, tôi bắt đầu quan sát cái cách Jose đối mặt với cơn sóng của sự kỳ vọng mà mình tự tạo ra: cơn sóng đã mang anh ta từ Porto đến London để làm việc cho Roman Abramovich. Tôi phát hiện ra rằng, nếu Jose là một người lướt ván, thì anh ta có thể cưỡi trên sóng lâu hơn bất kỳ ai và sẽ là một điều không thông minh nếu như tấn công anh ta bằng các đòn tâm lý. Tôi sẽ phải tìm ra một giải pháp khác để “xử lý” Jose.

Từ tháng 8/2004 đến tháng 5/2006, chúng tôi chỉ giành duy nhất một danh hiệu: Cúp Liên đoàn 2006. Chelsea đã lên ngôi VĐ Premier League trong cả hai mùa giải đó, và khi mà Arsenal sa sút thì tiền bạc của Abramovich cùng với kỹ năng huấn luyện của Jose là trở ngại lớn nhất trên con đường tái lập vinh quang của chúng tôi.

Thông thường, chương trình tập luyện của chúng tôi sẽ ưu tiên việc đạt điểm rơi phong độ vào nửa sau của mùa giải. Chúng tôi luôn biết cách chiến thắng trong những tháng cuối mùa, và bên cạnh sức mạnh tinh thần thì đằng sau đó còn có các lý do về khoa học nữa. Nhưng chỉ trong mùa thu năm 2004, Chelsea đã dẫn trước 6 điểm và chúng tôi không bao giờ có thể san lấp khoảng cách đó. Một khi đã tạo được lợi thế dẫn đầu, Jose luôn chơi rất chặt chẽ và hướng đến những chiến thắng tối thiểu 1-0, 2-1. Chelsea được tổ chức tốt hơn trước rất nhiều, rất khó để khoan thủng và thực tế là tôi không thắng nổi trận nào ở Stamford Bridge sau khi Mourinho đến.

Người bạn tâm giao

Chúng tôi đã gặp nhau trong chiến dịch Champions League 2003-04. Tôi có vài lời qua tiếng lại với anh ta ở cuối trận lượt đi, nhưng thực ra tôi vẫn thường có bất đồng với các HLV đối địch trong lần đầu gặp mặt. Tôi từng mâu thuẫn nghiêm trọng với George Graham khi ông ấy mới dẫn dắt Arsenal, tuy nhiên sau đó chúng tôi vẫn trở thành bạn tốt. Với Jose cũng vậy, anh ta rất biết cách giao tiếp . Tôi nhận ra rằng sự tức giận của mình chủ yếu xuất phát từ việc một số cầu thủ Porto liên tục ăn vạ và Roy Keane có vẻ như bị đuổi oan, nên không cần thiết phải trút chúng lên người Jose. Về pha ăn mừng của Jose ở Old Trafford sau đó, tôi cũng từng làm vậy khi chúng tôi ghi bàn vào lưới Sheffield Wednesday. Trượt trên cỏ bằng đầu gối. Tôi ngưỡng mộ những người dám thể hiện cảm xúc của mình, bởi điều đó chứng tỏ rằng họ sống chết với trận đấu.

Trong trận lượt về, trọng tài đã hành động rất kỳ quặc. Khi trận đấu còn 3 hay 4 phút nữa, hậu vệ đối phương phạm lỗi với Ronaldo và trọng tài biên đã phất cờ nhưng tay trọng tài chính người Nga vẫn không thổi phạt. Porto lấy được bóng và ghi bàn trong đợt tấn công ngay sau đó. (Tuy nhiên) tôi vẫn chúc mừng Jose sau trận đấu, bởi khi một ai đó đánh bại bạn thì tìm ra cách thức để nói lời chúc may mắn là vô cùng quan trọng. Chúng tôi chia sẻ một ly rượu vang và tôi nói với anh ta: “Cậu gặp may đấy, nhưng chúc may mắn ở vòng sau”.

Lần tiếp theo đến đây, anh ta mang theo một chai Barca-Velha, và dần dần đó trở thành một truyền thống. Tuy nhiên tôi không hiểu vì sao rượu ở Chelsea lại rất tệ. Có lần tôi nói với Abramovich: “Đó là nước tẩy rửa chứ rượu cái nỗi gì”. Một tuần sau, ông ta gửi cho tôi một thùng Tignanello, một trong những loại rượu ngon nhất.

Chiến thắng đó là một bước ngoặt trong sự nghiệp của Jose, một sự khẳng định tài năng. Tôi nhớ rằng mình từng nói với anh ta hồi năm 2008: “Tôi không biết bao giờ mình sẽ giải nghệ. Mọi chuyện trở nên khó khăn khi người ta già đi, bởi họ sợ hãi trước viễn cảnh phải về hưu”. Jose bảo: “Đừng giải nghệ, ông là động lực để tôi phấn đấu”. Anh ta bảo mình còn có một vài thử thách khác phải hoàn thành, nhưng rồi chắc chắn sẽ quay lại nước Anh.

Hành trình của Mourinho

Tất cả mọi người mà tôi biết đều nói rằng Jose có quan hệ đặc biệt tốt với các cầu thủ. Anh ta là một người dễ mến, hài hước và có thể tự châm biếm bản thân mình. Tôi không chắc rằng Wenger hay Benitez có khả năng đó. Nhưng công việc ở Real Madrid vẫn là thách thức khó khăn nhất trong đời huấn luyện của Jose. Tất cả các HLV từng làm việc ở đó đều phải tuân theo triết lý bóng đá của Real, triết lý “galacticos”. Liệu Jose có thể áp đặt tư duy bóng đá của mình không? Ngay từ đầu, Jose đã cho thấy rằng mình không có ý định áp dụng lối chơi tấn công mang tính trình diễn, bởi anh ta biết đó không phải là công thức để thành công trong bóng đá hiện đại. Barcelona tấn công rất đẹp mắt, nhưng họ cũng rất tích cực đuổi theo quả bóng mỗi khi đánh mất nó. Trong giai đoạn mà Real vào chung kết Champions League 3 lần trong 5 năm, họ có Fernando Hierro ở hàng thủ, Iker Casillas trong khung thành và Claude Makelele ở giữa sân để bẻ gãy mọi đợt lên bóng của đối phương.

Jose là một người thực dụng, không cần phải bàn cãi. Điểm khởi đầu trong triết lý bóng đá của anh ta là đảm bảo rằng đội nhà không thua. Khi Inter gặp Barcelona ở bán kết Champions League, anh ta biết rằng Barcelona sẽ tìm cách giữ vững quyền kiểm soát khu vực giữa sân. Nếu bạn chơi với 4 tiền vệ thì họ sẽ bố trí 5 người, nếu bạn chơi 6 tiền vệ thì họ sẽ xếp 7 người vào đó. Đó là cách để họ luân chuyển bóng liên tục y như vòng quay ngựa gỗ, khiến bạn quay mòng mòng, chóng mặt và thậm chí ngã vào quả bóng. Nhưng Jose có vũ khí riêng cho đội của mình, chủ yếu là sự tập trung và khả năng chọn vị trí. Messi ở đâu thì Esteban Cambiasso sẽ ở đó: nghe có vẻ đơn giản, tuy nhiên nó là một phần trong bản kế hoạch phòng ngự mà tất cả các vị trí sẽ được kết nối với nhau, và mang lại hiệu quả một cách thần kỳ.

Nhưng tất cả những chuyện đó đều diễn ra sau cuộc chiến của chúng tôi ở Premier League vào giữa những năm 2000. Chức vô địch giúp Chelsea có được một cú hích lớn về mặt tâm lý, còn tôi rơi vào hoang mang và không hiểu mình còn có thể xây dựng được một đội bóng đủ sức giành chức VĐ Premier League 3 lần liên tiếp nữa không. Chúng tôi bị loại khỏi Champions League ngay từ vòng bảng, người ta nghi ngờ tôi đã hết thời, Roy Keane ra đi sau khi gây ra một vụ rắc rối lớn, Vidic nói với tôi rằng anh ta có thể sẽ được triệu tập đi nghĩa vụ quân sự cho Serbia trong cuộc xung đột với Kosovo, Pique – một cầu thủ cực kỳ xuất sắc – muốn trở về Barcelona… Rất khó khăn, nhưng rồi mọi thứ cũng dần trở lại quỹ đạo mà chữ ký của Michael Carrick là một đóng góp quan trọng. (Tiếc là) khi tôi ra đi thì Mourinho mới trở lại Chelsea, nơi từng là sân nhà cho cầu thủ nước ngoài mà tôi yêu thích nhất – tất nhiên là bên ngoài Man United. Gianfranco Zola là một phép màu.

>> Tự truyện Alex Ferguson (Chương 2): Barcelona – Nhỏ mới là đẹp
>> Tự truyện Alex Ferguson (Chương 1): Rooney, một thiên tài nổi loạn
>> Nhân vật trong tuần: Ông già Gân khiến Nhà hát chao đảo
>> 10 thông tin làm nên sức hút của hồi ký Sir Alex