ပုန်ကန်ထကြွမှုလော၊ တော်လှန်ရေးလော?

Saul Newman. Original: Insurrection or Revolution? February 25th, 2025. Translated into Burmese by Hein Htet Kyaw.

“ပုန်ကန်ထကြွမှုလော? တော်လှန်ရေးလော? စတိုင်နာ၏ အတ္တဝါဒ၏ ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံရေးသဘောတရား”

မျက်မှောက်ခေတ်မှ ဆင်းသက်လာသော တော်လှန်ရေးဟူသည့် ပုံရိပ်ကြီးနှင့် ဉာဏ်အလင်းပွင့်ခေတ် (Enlightenment) မှ ဆင်းသက်လာသော ဆင်ခြင်တုံတရားဖြင့် ဆွေးနွေးမှုများသည် လုံးဝနီးပါး ပျက်ပြားနေသည့် ဤအချိန်၌၊ အစွန်းရောက်သော အသွင်ကူးပြောင်းမှုကို စဉ်းစားရန်အတွက် အခြားရွေးချယ်စရာများ မည်သည်တို့ ရှိပါသနည်း။ စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားသော တော်လှန်ရေး လူတန်းစား သို့မဟုတ် လှုပ်ရှားမှု မရှိသော်ငြားလည်း၊ လက်ဝဲဝါဒီများကမူ တော်လှန်ရေးဖြင့် လွတ်မြောက်မှု ဟူသည့် အယူအဆထက် ကျော်လွန်၍ စဉ်းစားနိုင်ခြင်း မရှိသေးပေ။ အစွန်းရောက်သော စိတ်ကူးစိတ်သန်းများ မရှိခြင်းသည် လက်ဝဲဝါဒီများ ယနေ့ရင်ဆိုင်နေရသော နိုင်ငံရေးလမ်းပိတ်ဆို့မှု၏ အကြောင်းရင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ အဓိပ္ပာယ်ရှိသော ပြောင်းလဲမှု တစ်စုံတစ်ရာကို ဖန်တီးနိုင်စွမ်းမရှိသောကြောင့် လက်ဝဲဝါဒီများက ထိုကိစ္စတွင် ပိုမိုကျွမ်းကျင်သော လက်ယာဝါဒီများကို ဆန့်ကျင်၍ ‘ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာ စစ်ပွဲများ’ ကိုသာ တိုက်ခိုက်နေကြပြီး ဝိသေသလက္ခဏာ နိုင်ငံရေး (identity politics) တွင် ပါဝင်နေကြပါသည်။ ကျား/မ၊ လူမျိုး၊ နယ်စွန်နယ်ဖျားရှိသူများ ပါဝင်ခြင်း စသည်တို့နှင့် ပတ်သက်၍ အဆုံးမရှိသော ငြင်းခုံမှုများ ပြုလုပ်ရာတွင် ပြင်းထန်သော သန့်စင်စင်ကြယ်ဝါဒ (puritanical dogmatism) နှင့် ဘာသာရေး စိတ်အားထက်သန်မှုတို့သည် အစွန်းရောက်သော နိုင်ငံရေး အမြင်ဘောင်များ မောပန်းနွမ်းနယ်နေခြင်းကို ဖော်ပြနေပါသည်။ နိုင်ငံရေးကို တစ်ဖက်တွင် ဝိသေသလက္ခဏာများအား အသိအမှတ်ပြုခြင်းအပေါ် အခြေခံပြီး၊ အခြားတစ်ဖက်တွင် တော်လှန်ရေးဖြင့် ကယ်တင်ခြင်း၏ အနာဂတ်ကတိအပေါ် အခြေခံခြင်းသည် နိုင်ငံတော်အာဏာ၏ ထောင်ချောက်ထဲသို့ ကျရောက်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတော်ကို အသေးစားလူမျိုးစုများအား အခွင့်အရေးများနှင့် တရားဝင် အဆင့်အတန်းများ ပေးအပ်သည့် အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ရှုမြင်သည်ဖြစ်စေ၊ သို့မဟုတ် လွတ်လပ်မှုရရှိရန်အတွက် ဖမ်းဆီးသိမ်းပိုက်ရမည့် ရန်သူအဖြစ် ရှုမြင်သည်ဖြစ်စေ၊ ထိုသို့ ကိုးကွယ်မှုသည် တော်လှန်ရေးသမိုင်းက ပြသခဲ့သည့်အတိုင်း နိုင်ငံတော်အသစ်များနှင့် ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်မှုပုံစံအသစ်များကို ဖန်တီးရန်သာ ဦးတည်စေခဲ့သော အယောင်ဆောင်မှု တစ်ရပ်သာ ဖြစ်ပါသည်။

တစ်နည်းအားဖြင့် ဝိသေသလက္ခဏာနှင့် တော်လှန်ရေးဟူသည့် ‘စွဲလမ်းစရာ ပုံရိပ်များ’ (spooks) ကို စွန့်လွှတ်ပြီး၊ ကိုယ်ပိုင်သဘာဝနှင့် နိုင်ငံရေးကို အခြားနည်းဖြင့် စဉ်းစားရန် အချိန်တန်ပြီဟု ဆိုနိုင်သည်။ ဤအချက်တွင် ကျွန်ုပ်တို့သည် ၁၉ ရာစုမှ အတ္တဝါဒီ မင်းမဲ့ပညာရှင် မက်စ် စတိုင်နာ (Max Stirner) ထံသို့ လှည့်သင့်ပါသည်။ ၁၈၄၄ ခုနှစ်တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သော သူ၏ “အတ္တနှင့် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်ဥစ္စာ” (The Ego and Its Own) စာအုပ်၌ စတိုင်နာသည် ‘ပုန်ကန်ထကြွမှု’ (Insurrection/Empörung) ဟု သူခေါ်ဝေါ်သော အခြားရွေးချယ်စရာ ‘အတ္တဆန်သည့်’ နိုင်ငံရေးလုပ်ဆောင်မှုပုံစံကို တင်ပြခဲ့ပြီး၊ ၎င်းကို တော်လှန်ရေးနှင့် ခြားနားစေခဲ့သည်။ တော်လှန်ရေးသည် ပြင်ပမှ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ဆက်ဆံမှုများကို အသွင်ပြောင်းလဲရန် ရည်ရွယ်သည့် စီမံကိန်းဖြစ်သော်လည်း၊ ပုန်ကန်ထကြွမှုသည် မိမိကိုယ်ကို အသွင်ပြောင်းလဲခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်းစီအတွက် မိမိ၏ ဆန္ဒအလျောက် နာခံမှုနှင့် အာဏာပိုင်အဖွဲ့အစည်းနှင့် တစ်ထပ်တည်းဖြစ်မှုတို့ကို ကျော်လွှားရန် နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှုများကို တားဆီးခြင်းမရှိဘဲ၊ ထိုပြောင်းလဲမှုများသည် မိမိကိုယ်ကို လွတ်မြောက်စေသည့် ဤအစပြုလုပ်ဆောင်ချက်အပေါ်တွင် မူတည်နေပါသည်။ စတိုင်နာ ပြောသည့်အတိုင်း၊ ပုန်ကန်ထကြွမှု၏ ရှောင်လွှဲမရသော အကျိုးဆက်သည် အခြေအနေများကို ပြောင်းလဲစေခြင်းဖြစ်သော်လည်း၊ ‘၎င်းသည် ပြင်ပမှ စတင်သည် မဟုတ်ဘဲ လူတို့ မိမိကိုယ်ကို မကျေနပ်မှုမှ စတင်သည်’ ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ပုန်ကန်ထကြွမှုကို အစွန်းရောက်သော မိမိကိုယ်ကို လွတ်မြောက်စေသည့် ပုံစံအဖြစ် ရှုမြင်နိုင်သည်။ ၎င်းကို တော်လှန်ရေး ရှေ့ဆောင်များ သို့မဟုတ် ပါတီများက လမ်းညွှန်ခြင်း သို့မဟုတ် သတ်မှတ်ခြင်းမပြုဘဲ၊ နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းပိုက်ထိန်းချုပ်ရန်လည်း မကြိုးစားပေ။ ယင်းထက်၊ ၎င်းသည် အစွန်းရောက်စွာ အဖွဲ့အစည်း-ဆန့်ကျင်ရေး ဖြစ်သည်– ‘တော်လှန်ရေးသည် အစီအစဉ်အသစ်များကို ရည်ရွယ်ပြီး၊ ပုန်ကန်ထကြွမှုက ကျွန်ုပ်တို့အား မိမိကိုယ်ကို အစီအစဉ်ချမှတ်စေရန် ဦးဆောင်ကာ “အဖွဲ့အစည်းများ” အပေါ် လှပသော မျှော်လင့်ချက်များကို မထားရှိစေပါ’။ နိုင်ငံတော်သည် လူမှုရေး အသွင်ကူးပြောင်းရေး၏ ကိရိယာလည်း မဟုတ်၊ တစ်ဦးချင်း လွတ်လပ်မှု၏ အဓိက အတားအဆီးလည်း မဟုတ်ပေ။ ပုန်ကန်ထကြွမှုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို ဤသို့ ကိုးကွယ်မှုမျိုးကို ငြင်းပယ်သည်။ ယင်းအစား၊ ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးချင်း အတ္တဝါဒီသည် မိမိကိုယ်ကို နိုင်ငံတော်ထက် အတည်ပြုရမည်ဖြစ်ပြီး၊ နိုင်ငံတော်ကို အလေးအမြတ်ထား၍ဖြစ်စေ၊ ကြောက်ရွံ့၍ဖြစ်စေ (၎င်းတို့သည် အတူတူပင်ဖြစ်သည်) မကြည့်တော့ဘဲ မိမိကိုယ်ကိုသာ ကြည့်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။

စတိုင်နာ၏ ပုန်ကန်ထကြွမှုဟူသည့် ထူးခြားသော အယူအဆသည် သူ၏ အတ္တဝါဒ ဒဿနနှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စီမံကိန်း၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းဖြစ်သည်။ လူသားမျိုးနွယ်၊ ကိုယ်ကျင့်တရား၊ လွတ်လပ်မှု၊ အခွင့်အရေး၊ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊ ဥပဒေနှင့် နိုင်ငံတော် ကဲ့သို့သော ဘာသာရေးမှ ဆင်းသက်လာကာ ကျွန်ုပ်တို့ကို စွဲလမ်းစေဆဲဖြစ်သည့် ‘စွဲလမ်းစရာ ပုံရိပ်များ’ သို့မဟုတ် အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ ပုံသဏ္ဌာန်မဲ့ စံနမူနာများ ပြည့်နှက်နေသည့် လောကတွင် အတ္တ (Ego) သည်သာလျှင် တစ်ခုတည်းသော ခိုင်မာသည့် လက်တွေ့အရှိတရား၊ တစ်ခုတည်းသော ထိတွေ့နိုင်သည့် အရာဖြစ်သည်ဟု စတိုင်နာက ဆိုပါသည်။ သို့သော် အတ္တကို လစ်ဘရယ်နှင့် လစ်ဘာတေးရီးယန်း ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများတွင် တွေ့ရသော ‘တစ်ဦးချင်းစီ’ (the individual) ဟူသည့် ပုံသဏ္ဌာန်နှင့် ရိုးရှင်းစွာ ရောထွေးလိုက်ခြင်းသည် မှားယွင်းမှုဖြစ်သည်။ အတ္တသည် ထိုကဲ့သို့သော အမျိုးအစားခွဲခြားမှုများနှင့် ‘ခိုင်မာသော အယူအဆများ’ အားလုံးကို ရှောင်ရှားနိုင်သည့် ပိုမိုပြောင်းလဲလွယ်သော သဘောတရားဖြစ်ပြီး၊ ၎င်းကို မည်သည့် ပုံသဏ္ဌာန် သို့မဟုတ် မည်သည့် မရှိမဖြစ် လက္ခဏာရပ်များဖြင့်မျှ အတိအကျ သတ်မှတ်မရသော အစွန်းရောက်သော ‘ဝိသေသလက္ခဏာ-မဲ့ခြင်း’ (radical non-identity) တစ်မျိုးဟုပင် ဆိုနိုင်သည်။ အတ္တသည် အမြဲတမ်း ပြောင်းလဲနေပြီး၊ ပုံသဏ္ဌာန် ပြောင်းလဲနိုင်ကာ၊ စီးဆင်းနေသည်—၎င်းသည် ခိုင်မြဲသော ဝိသေသလက္ခဏာတစ်ခု မဟုတ်ဘဲ မိမိကိုယ်ကို ဖြစ်တည်စေခြင်းနှင့် ဖန်တီးခြင်း၏ လုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုဖြစ်သည်။ စတိုင်နာက ‘မည်သည့် သဘောတရားမျှ ငါ့ကို ဖော်ပြခြင်းမရှိ၊ ငါ၏ အနှစ်သာရဟု သတ်မှတ်သောအရာ တစ်ခုမျှ ငါ့ကို ကုန်ခန်းစေခြင်းမရှိ၊ ၎င်းတို့သည် နာမည်များသာ ဖြစ်သည်’ ဟု ဆိုပါသည်။ အမှန်စင်စစ်၊ ဝိသေသလက္ခဏာတစ်ခုထက် ထူးခြားသည့် တစ်ခုတည်းသော အရာ (a singularity) အဖြစ် အတ္တကို တွေးတောခြင်းက ပို၍သင့်လျော်ပေသည်။ စတိုင်နာ၏ အတ္တ (der Einzige) ကို ပိုမိုတိကျစွာ ဘာသာပြန်ဆိုလျှင် ‘တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်’ (the ‘Unique One’) ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပါသည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် သဘာဝအားဖြင့် မင်းမဲ့ဆန်သည်—ဆိုလိုသည်မှာ ခိုင်မာသော အခြေခံ၊ ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော အကျိုးစီးပွား သို့မဟုတ် ဆင်ခြင်တုံတရားရှိသော ပန်းတိုင်မရှိပေ။ မိမိကိုယ်သည် လွတ်လပ်မှု၊ ကိုယ်ကျင့်တရား၊ ဆင်ခြင်တုံတရား သို့မဟုတ် မိမိ၏ ‘အတွင်းစိတ်ကို အသိအမှတ်ပြုခြင်း’ စသည့် မည်သည့် ‘ခေါ်ဆိုမှု’ မျိုးကိုမဆို လက်မခံပေ။ ဤအကြောင်းကြောင့် စတိုင်နာ၏ အတ္တဝါဒသည် အများစု သို့မဟုတ် လူနည်းစု၊ ပါဝင်သူ သို့မဟုတ် ချန်လှပ်ခံရသူ စသည့် မည်သည့် ‘ဝိသေသလက္ခဏာ နိုင်ငံရေး’ နှင့်မျှ သက်ဆိုင်မှုမရှိခြင်းဖြစ်သည်၊ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ဝိသေသလက္ခဏာကို ပုံဖော်ပြခြင်းသည် ထိုတစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို အပြုအမူနှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စံနှုန်းအချို့ကို ချမှတ်ပေးသော ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသည့် အယူအဆတစ်ခုအတွင်းသို့သာ ကန့်သတ်လိုက်ပြီး၊ စံနမူနာတစ်ခုနှင့်အညီ နေထိုင်ရန် လိုအပ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဝိသေသလက္ခဏာ နိုင်ငံရေးသည် တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်အား သူ၏အနှစ်သာရကို ကိုယ်စားပြုသည်ဟု ယူဆရသော်လည်း သူ၏ ကွဲပြားခြားနားမှုကိုသာ ချေမှုန်းပစ်သည့် စိတ်ကူးယဉ် အထွေထွေသဘောတရားများအတွင်းသို့ ဖိသိပ်ရန် ကြိုးပမ်းခြင်းသာ ဖြစ်ပေသည်။

စတိုင်နာ၏ နိုင်ငံရေး၊ ကျင့်ဝတ်နှင့် ဒဿနဆိုင်ရာ စီမံကိန်း တစ်ခုလုံးသည် ထိုကဲ့သို့သော ပုံသဏ္ဌာန်မဲ့ စံနမူနာများ (spooks) ကို နာခံမှုမှနေ၍ တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ် (Unique One) ကို လွတ်မြောက်စေရန် ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကျွန်ုပ်တို့အား ကမ္ဘာလောကနှင့် မိမိကိုယ်ကို မိမိ၏ကိုယ်ပိုင် ရှုထောင့်မှ ကြည့်ရှုရန်နှင့် ‘ခိုင်မာသော အယူအဆများ’ နှင့် မျိုးရိုးလိုက် အယူအဆအမျိုးမျိုးကို စွဲလမ်းခြင်းမှ ငြင်းပယ်ရန် တိုက်တွန်းခြင်းဖြစ်သည်၊ တစ်နည်းအားဖြင့် ၎င်းတို့သည် ကျွန်ုပ်တို့ အစဉ်အလာမှနေ၍ ရိုးရှင်းစွာ အမွေဆက်ခံရရှိခဲ့သော အတွေးအခေါ်များနှင့် နေထိုင်မှုပုံစံများပင် ဖြစ်သည်။ တစ်ဆူတည်းသော ပုဂ္ဂိုလ်၏ အခြားရှုထောင့်ကို လက်ခံကျင့်သုံးခြင်းအားဖြင့် အရာအားလုံးသည် အစွန်းရောက်စွာ မသတ်မှတ်ရသေးသော ပုံစံဖြင့် ထင်ရှားလာပါသည်။ ကမ္ဘာလောကသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ပွင့်လာပြီး၊ မိမိကိုယ်သည် ပြန်လည်ဖန်တီးခံရရန် စောင့်ဆိုင်းနေသော ပန်းချီကားချပ် အလွတ် သဖွယ် ဖြစ်လာပါသည်။

ကမ္ဘာကို ဤကဲ့သို့ ပွင့်လင်းသောအဆုံးသတ် (open-ended) ပုံစံဖြင့် ချဉ်းကပ်ကြည့်ခြင်းသည် အရေးကြီးသော ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ကမ္ဘာသည် မတည်မငြိမ်ဖြစ်လာပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ လုပ်ဆောင်မှုများကို ပြည့်စုံသော၊ စကြာဝဠာဆိုင်ရာ ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့် ဆင်ခြင်တုံတရားဆိုင်ရာ စံနှုန်းများပေါ်တွင် အခြေခံ၍ မရတော့ပါ—ကျွန်ုပ်တို့သည် ထိုစံနှုန်းများသည် ၎င်းတို့ အစားထိုးခဲ့သော ဘာသာရေး အယူသီးမှုများကဲ့သို့ပင် လှည့်စားမှုများသာဖြစ်ကြောင်း သိရှိလာရပါသည်။ သို့သော်လည်း၊ ကြိုတင်သတ်မှတ်ထားသော စံနှုန်းများ မရှိသည့်အတွက်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် လွတ်လပ်သော ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်ရန် အတင်းအကျပ် တွန်းအားပေးခြင်း ခံရပါသည်။ နိုင်ငံတော်ကဲ့သို့သော အဖွဲ့အစည်းများ သို့မဟုတ် နိုင်ငံကဲ့သို့သော ဘုံအယူအဆများကို ကျွန်ုပ်တို့ မကြည့်တော့သည့်အခါ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ နိုင်ငံရေးဖွဲ့စည်းပုံနှင့် လူမှုအသိုက်အဝန်းပုံစံများကို ဖန်တီးနိုင်သည့် နည်းလမ်းများ ရရှိလာသည် (စတိုင်နာ၏ ဆန့်ကျင်ဘက် သဘောတရားဖြစ်သော ‘အတ္တဝါဒီများ၏ ပေါင်းစည်းမှု’ သည် ထိုကဲ့သို့ ဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခု ဖြစ်သည်)။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ယခုအခါ အခြားသူများနှင့် တာဝန်ရှိ၍ သို့မဟုတ် အတင်းအကျပ်ကြောင့် ပေါင်းသင်းခြင်း မပြုတော့ဘဲ၊ ပျော်ရွှင်မှု ရရှိစေခြင်း သို့မဟုတ် မိမိကိုယ်ပိုင် သဘောကို မြှင့်တင်ပေးခြင်း တို့ကြောင့် ပေါင်းသင်းလာပါသည်။ အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် အခွင့်အရေးများနှင့် လွတ်လပ်မှုဟူသော ဘာသာစကားသည် ယခုအခါ ရှင်းလင်းမှုမရှိ၊ ကျေနပ်ဖွယ်မရှိဟု ယူဆပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ‘ကိုယ်ပိုင်သီးသန့်ရှိမှု’ (ownness) ဟူသော အခြားဘာသာစကားကို အသုံးပြုနိုင်ပြီး၊ ၎င်းသည် လမ်းလျှောက်သူကဲ့သို့ပင် ထူးခြားသည့် မိမိကိုယ်ပိုင် လွတ်လပ်မှုလမ်းကြောင်းကို သတ်မှတ်နိုင်ရန် အခွင့်အရေး ပေးပါသည်။

ပုန်ကန်ထကြွမှု (Insurrection) ကို မိမိကိုယ်နှင့် ၎င်း၏ ဖြစ်နိုင်ခြေများမှ စတင်သည့် နိုင်ငံရေးနှင့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စမ်းသပ်မှု တစ်မျိုးအဖြစ် ရှုမြင်သင့်ပါသည်။ ၎င်းသည် အာဏာကို ဂရုမစိုက်သည့် အပြန်အလှန်ဆက်သွယ်မှုနှင့် ပေါင်းစည်းမှုပုံစံသစ်များ၊ မိမိကိုယ်တိုင် သတ်မှတ်ထားသော နေထိုင်မှုပုံစံအသစ်များကို လေ့ကျင့်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ မင်းမဲ့ဝါဒီများက ဤကဲ့သို့သော ဥပမာများစွာကို ပြသခဲ့ပြီးဖြစ်ရာ၊ အများပိုင်နေရာများတွင် ခိုအောင်းနေထိုင်ခြင်း (squatting) မှသည် လူအများစုရုံးရာ နေရာများ သိမ်းပိုက်ခြင်းနှင့် အခြားရွေးချယ်စရာ အသိုက်အဝန်းများကို အသိစိတ်ဖြင့် ဖန်တီးခြင်း စသည့် နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်မှုများအထိ ပါဝင်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့သော စမ်းသပ်မှုများ၏ ဗဟိုချက်မှာ ကြီးကျယ်သော တော်လှန်ရေးဖြစ်ရပ်ကြီးအပေါ် မျှော်လင့်ချက်ထားမည့်အစား၊ လက်ရှိအချိန်—ယခုနှင့် ဤနေရာ၌— ပုန်ကန်ထကြွမှုကို ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ စတိုင်နာက ကျွန်ုပ်တို့အား နိုင်ငံရေးအားလုံးသည် အသေးစား နိုင်ငံရေးများသာဖြစ်သည်၊ လူမှုရေးနှင့် နိုင်ငံရေး ပြောင်းလဲမှုသည် မိမိကိုယ်ကို ပြောင်းလဲခြင်း၊ အာဏာမှ မိမိကိုယ်ကို ဖြုတ်ချခြင်းနှင့် အခြားသူများနှင့်ရှိသော ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ ဆက်ဆံရေးကို ပြောင်းလဲခြင်းမှ စတင်သည်ဟု သွန်သင်ပေးခဲ့သည်။ စတိုင်နာ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို ခံရသော ဂျာမန် မင်းမဲ့ဝါဒီ ဂတ်စတဗ် လန်ဒါဝါ (Gustav Landauer) က တစ်ချိန်က ဤသို့ ပြောခဲ့ဖူးသည်– “နိုင်ငံတော်သည် လူမှုရေး ဆက်ဆံရေးတစ်ခု ဖြစ်သည်။ လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ဆက်ဆံသော ပုံစံတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို လူများက ဆက်ဆံရေးအသစ်များ ဖန်တီးခြင်းဖြင့်၊ ဆိုလိုသည်မှာ လူများက အချင်းချင်း မတူညီသော ပုံစံဖြင့် ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်သည်” ဟူ၍ ဖြစ်ပါသည်။

C4SS relies entirely on donations. If you want to see more translations like this, please consider supporting us. Click here to see how

The Center for a Stateless Society (www.c4ss.org) is a media center working to build awareness of the market anarchist alternative