Thuốc thông minh (smart drug) là loại thuốc có khả năng tăng cường hoạt động của bộ não trong thời gian ngắn, giúp tăng khả năng ghi nhớ, sự tập trung … giống như một loại doping cho não. Loại thuốc này chỉ được sử dụng theo đơn của bác sĩ, tuy nhiên hiện đang có hơn 1 triệu sinh viên tại Mỹ lạm dụng loại doping đặc biệt này với mong muốn cải thiện kết quả học tập của mình trong kỳ thi.

Loại thuốc này có thể làm tăng một số hóa chất trong não như dopamine, giúp cải thiện trí nhớ, khả năng học tập trong thời gian ngắn. Tuy nhiên nếu lạm dụng quá nhiều trong một thời gian quá dài có thể gây ra nhiều ảnh hưởng đến não bộ.

Theo các nghiên mới đây cho biết, loại thuốc thông minh này có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của não bộ ở độ tuổi chưa trưởng thành. Bộ não của con người tiếp tục phát triển từ độ tuổi 20 đến 30 tuổi, đặc biệt là phần vỏ não trước trán, khu vực tham gia vào việc lập kế hoạch và đưa ra quyết định. Tiến sĩ Wen-Jun Gao, một nhà thần kinh học tại Đại học y Drexel ở Philadelphia cho biết, việc sử dụng loại thuốc thông minh kể trên có thể ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của vùng vỏ não trước, làm giảm khả năng tổ chức và lập kế hoạch.

Các loại thuốc thông minh được sử dụng rộng rãi hiện nay là methylphenidate, còn được gọi là Ritalin hoặc Concerta, được bác sĩ sử dụng để điều trị đối với các bệnh nhân mắc chứng bệnh mất tập trung hay rối loạn tăng động. Tuy nhiên theo một cuộc khảo sát của Drugfree.org, hiện có hơn 1,3 triệu thanh niên tại Mỹ lạm dụng các loại thuốc có chứa methylphenidate.

Bên cạnh các loại thuốc chứa methylphenidate, một số loại thuốc thông minh khác sử dụng chất modafinil như Provigil để điều trị những người bị chứng ngủ rũ và rối loạn giấc ngủ, hay được sử dụng để giúp các phi công của Không quân Mỹ giữ được sự tỉnh táo. Modafinil có thể làm tăng cường trí nhớ, sự tỉnh táo nhờ làm tăng nồng độ dopamine trong não giống như tác dụng của chất methylphenidate.

Quân đội Mỹ cũng đang nghiên cứu một loại thần dược đặc biệt gọi là ampakines giúp tăng cường hoạt động của bộ não và giữ sự tỉnh táo cho những người lính trên chiến trường. Tuy nhiên tất cả các loại thuốc thông minh kể trên đều gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho não bộ, gây tổn hại đối với các tế bào não nếu lạm dụng trong một thời gian dài.