Khoa thực dưỡng góp phần phòng và chữa beejh bằng ăn uống đang phát triển mạnh mẻ khắp nơi trên thế giới. Tây Y thì mong muốn có được chất chống oxy hóa là nguyên nhân gây mọi bệnh tật. Đông Y thì đề cao vai trò của thận đối với sức khỏe con người (màu đen thuộc thận…) trong đó phổ cập nhất là đậu đen được nghiên cứu, tìm hiểu và phát triển trong cả 2 lĩnh vực làm thức ăn và thuốc (thức ăn đen: mộc nhĩ đen; táo đen; vừng đen; gạo đen; gà đen; v.v…)

Trong 100g đậu đen có 38,9g albumin, 16,3g chất béo, 22,2g đường các loại, 7,6g xenluylo, 0,11mg B1, 0,39mg B2, 22,64mg E, 2,5mg PP, 40mg caroten, trên 10 loại chất khoáng như: 1754mg K, 775mg P, 100mg Ca, 29mg Mn, 15,66mg Se…

Đậu đen được mệnh danh là “Vua Albumin” do hàm lượng chất dinh dưỡng trong đậu đen rất toàn diện (17 loại axit amin, bao gồm 8 loại axit amin cần thiết cho cơ thể). Nếu dùng lẫn đậu đen với ngũ cốc sẽ có tác dụng bổ sung cho nhau (như xôi, cháo đậu đen, ngô hầm đậu đen) rất có lợi cho sức khỏe mọi người.

Hàm lượng chất béo trong đậu đen về cơ bản không bão hòa, ít dây đọng Cholesterol trên thành mạch. Các nhà dinh dưỡng học suy tôn đậu đen là thực phẩm lý tưởng để phòng ngừa chứng nhồi máu cơ tim, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch.

Dầu đậu đen là loại tốt nhất trong các loại dầu ăn có hiệu quả phòng chống xơ vữa động mạch. Nó ức chế sự đọng mỡ trong cơ tim, gan và động mạch chủ. Ngoài ra axit béo không bão hòa này có quan hệ mật thiết với quá trình trao đổi chất, đổi mới của da. Nếu nó được cung cấp đầy đủ thì da dẻ được tươi nhuận có độ đàn hồi tốt, tóc óng mượt.

Trong đậu đen chứa Ca, P và K các loại khoáng chất này có tác dụng quan trọng trong hoạt động của đại não. Muối phốt phát có thể giải trừ cholesterol bám trên thành huyết quản, duy trì sự mềm mại của thành huyết quản, phòng ngừa tồn đọng mỡ trong gan.

Đậu đen chứa xenluylo vừa có tác dụng thông đại tiện, trị bí tiện, phòng phát sinh ung thư ruột, giảm hấp thụ cholesterol, có tác dụng nhất định trong việc phòng ngừa xơ vữa động mạch.

Trong đậu đen còn có chữa một chất giống như insulin có hiệu quả trong điều trị tiểu đường. Thường xuyên dùng đậu đen có thể phòng được chứng tiểu đường.

Sau đây chúng tôi giới thiệu một số thực đơn có đậu đen có tác dụng tốt cho sức khỏe:

Bài 3 đen: Đậu đen 30g; mè đen 9g; táo đen 9g. Bá vị cùng sao lên uống mỗi ngày 1 thang, dùng hàng ngày thì có công hiệu đối với các bệnh vì âm hư hỏa vượng mà dẫn tới chứng đầu váng mắt hoa, phát sốt nóng mặt, miệng đắng cổ khô, lòng bàn tay bàn chân phát nóng, lưỡi đỏ trơn, gai lưỡi lặn hết, mạch di tế hoãn vô lực.

Đậu đen nấu ba ba: ba ba 1 con 500g; đậu đen: 30g. Tác dụng ích khí điều trung, bổ hư tráng dương.

Đậu đen hầm thịt: Đậu đen bỏ vỏ 500g; thịt nạc mông lợn 100g; muối 10g; mì chính 2g; nước dùng 750 ml; bột ướt 15g; mỡ lợn 50g. Nấu nhừ rồi ăn có tác dụng bổ hư nhược.

Gà đen, đậu đen nấu nước dừa: Gà trống tơ đen 1 con; dừa  1 quả; đậu đen xanh lòng 100g; giây tơ hồng vàng 30g gia vị vừa đủ, ninh nhừ. Công dụng: Bồi bổ tâm và thận, trị tất cả các chứng suy nhược, bổ máu, tê nhức, ghẻ lở, mạch âm lực, tăng dương sự, tỏ mắt, an thai. Trị bệnh thận âm suy yếu.

Hắc cầu nhục: Thịt chó đen 250g; đậu đen xanh lòng 50g; cam khởi tử 25g; nhục thung dung 25g; sinh địa 25g; nước củ sả  2 muỗng canh, gia vị vừa đủ, ninh nhừ. Công dụng: Bồi bổ thận âm suy, đau lưng, tinh dịch ít, dương sự bát cử, hiếm muộn đường con cái, tiểu vàng, trị di tinh bạch đới hạ.

Thận dê đen tiềm thuốc bắc: Tin hoàn dê 2 cái (200g); hạt sen 50 hạt; nhục thung dung 15g (rửa rượu, cắt mỏng), đậu đen xanh lòng 40g; nước gừng tươi 1 thìa canh, gia vị vừa đủ ninh nhừ. Công dụng: Bồi bổ chứng thận âm hư, trong tinh dịch khong có tinh trùng, chậm đường con cái, trị đau lưng, mỏi gối, gân xương yếu, đái nhiều.

Tam đậu ẩm: Gồm đậu xanh, đậu đỏ nhỏ hạt, đậu đen, cam thảo. Khi dùng làm thức ăn thì không dùng cam thảo, mà thay vào bằng đường thẻ (đường mía thô). Những đứa trẻ khi vào mùa hè, ở ngực, đầu, trán nổi những mụn nhọt nhỏ, sưng đỏ và rát đau. Nếu làm mụn vỡ ra thì chảy máu nhiều hơn chảy mủ. Thứ nhọt đó thường làm cho trẻ con kém ăn, ngủ không yên, sụt cân, da măt trở nên xanh vàng.

Hoặc có trẻ khắp người bị nổi sảy – rôm. Có những mụn sảy to khác thường, thậm chí sưng và có mủ. Cứ đến cuối xuân hè và suốt mùa hè cách ít hôm lại xuất hiện nên làm món “Tam đậu ẩm” cho trẻ ăn. Khi nấu, dùng ba thứ đậu với trọng lượng bằng nhau, đều dùng cam thảo, có thể thay bằng đường thẻ cho trẻ ăn thường xuyên để tiêu độc.

Với “Tam đậu ẩm” nói trên, khi gia thêm đậu nành, đậu ván sẽ thành “Ngũ đậu ẩm”. Mùa hè mọi người thích dùng 5 thứ đậu này nấu cháo ăn, được gọi là “Cháo đậu ngũ sắc” ăn có tác dụng tiêu độc.

Thịt bò hầm ngũ đậu: Thịt bò 150g; đậu xanh 60g; đậu nành 60g; đậu đỏ 60g; đậu ván trắng 60g; đậu đen 60g.

Công dụng: Bồi bổ ngũ tạng, suy nhược cơ thể, thiếu máu. Chứng từ dương hư, ra mồ hôi nhiều.

Giá trị dinh dưỡng và chữa bệnh của đậu đen rất cao. Nhưng vì vỏ đậu có nhiều tanin, nên gây khó tiêu hóa và hấp thụ, người có bệnh đường tiêu hóa và táo bón nặng thì không nên lạm dụng nó, tốt nhất là phải ninh cho nhừ và bỏ vỏ.